چکیده:
ابن‌رشد در تلخیص بوطیقا به ابداعات و نوآوری‌هایی دست زده است؛ او ‌در این کتاب بیشتر قوانین شعر را به گونه‌ای بیان می‌کند که مطابق طبع زبان عرب باشد. حال این پرسش مطرح می‌شود که مقصود ابن‌رشد از این ابداعات چیست. در این ‌مقاله ‌سعی شده است با بررسی ‌یکی ‌از ‌‌ابداعات ‌‌او در ‌تلخیص‌بوطیقا‌ به این‌ پرسش ‌پاسخ ‌داده ‌شود. در ‌این ‌مطالعه غایت اخلاقی اسلوب ادبی و گفتار شرعی ابن‌رشد ذیل‌ دو موضوع بیان می‌شود: ‌جایگاه اشعار و اسلوب ادبی در اخلاق و غایت اخلاقی شعر در گفتار شرعی. ابن‌رشد در‌ این موضوعات اهداف اخلاقی را دنبال کرده است. او در عین ستایش بعضی از اشعار عربی از نظر زیبایی و اسلوب ادبی، اهداف موردنظر آن‌ها را به‌دلیل حقارت و بیهودگی‌ مذمت کرده است؛ زیرا اشعار شاعران عرب به‌دور از تربیت اخلاقی‌اند و قادر به تربیت جوانان نیستند. از نظر ابن‌رشد، ‌هر ‌عملی‌ با‌ تشبیه ‌و ‌محاکات به‌سوی دو امر حسن ‌و ‌قبح ‌یا فضیلت ‌و ‌رذیلت کشیده می‌شود. فضیلت اخلاقی در گفتار ‌شرعی به‌ویژه در قصۀ حضرت یوسف (ع) به‌خوبی نشان داده می‌شود؛ شقاوت از جانب برادران بر یوسف موجب تغییرات در نفس او شد. به سخن دیگر، ترس از خدا و رحم به برادران موجب کسب فضایل بیشتر در او گردید. بدین ترتیب، یوسف (ع) به سعادت دست می‌یابد و جایگاه اخلاق را نشان می‌دهد. لذا غایت اخلاق در تلخیص بوطیقا با آیات قرآن و گفتار شرعی کامل می‌شود؛ زیرا ابزار کاملی برای تربیت انسانی فراهم می‌کند.

دانــلود