چکیده:
براى درک مفهوم سیاست و فراتر از آن، کلیه مفاهیم اجتماعى و سیاسى از دیدگاه
اخوان الصفا، اهتمام زیادى تا کنون از طرف پژوهشگران و اندیشمندان انجام نگرفته
است. علّت اساسى این عدم اهتمام را باید در دیدگاههایى جست و جو کرد که در
خصوص شکل گیرى این گروه پدید آمده است. اساسا دو نظریه پیرامون اخوان الصفا
وجود دارد. گروهى، آنان را داراى آرا و هدف سیاسى دانسته و گروهى، آنان را
جماعت دینى قلمداد نموده که به دنبال تهذیب نفوس پیروان خویش و تعلیم و تربیت
آنان بود. و یا حداقل، قبل از اینکه گروه سیاسى باشند، گروه دینى‏اى بودند که به دنبال
اغراض دینى صرف بوده‏اند.(1) دسته اول قائلند که اخوان الصفا فقط تدوینگر فلسفه
نبوده؛ بلکه دارى فکر سیاسى و نظریات انقلابى نیز بوده‏اند و براى تحقّق اندیشه‏هاى
سیاسى خود، اعتقاد داشتند که اوّل باید نظام عقلى موجود دچار تحوّل شود تا زمینه براى
عمل سیاسى فراهم گردد. سابقه فکرى این روش، در اندیشه‏هاى یونانى است که بین
نظام اجتماعى و عقلى ارتباط قائل مى‏شدند. صرف نظر از نگرشهاى متفاوت پیرامون
گروه اخوان و علت و هدف شکل گیرى آنان، این مسأله را باید یادآور شد که مهمترین
تحقیقات و پژوهشهایى که پیرامون آرا این گروه انجام گرفته است، از موضعى غیر
تخصصى و خارج از قلمرو مباحث فلسفه و اندیشه سیاسى بوده است. عامل دیگر،
ویژگى طرح مباحث سیاست در رسائل اخوان الصفا است که به گونه‏اى پراکنده در
لابلاى رسائل و بیشتر به صورت رمز و کنایه بیان شده است که نوعى تشتّت نظر را درباره
آراى سیاسى آنان به وجود مى‏آورد. لازمه وحدت نظر در آراى اخوان الصفا، مطالعه
جزء به جزء رسائل آنان است که این نوشته نیز با این ویژگى انجام گرفته است.

دانــلود