چکیده:
تغییرات جوامع امروزی، منجر به ظهور شهرهایی شده است که نمی‌توانند همۀ نیازهای انسانی، به‌ویژه نیازهای مراتب بالا را برآورده کنند. این در حالی است که امروزه متفکران همۀ جوامع بی‌توجهی به نیازهای مراتب بالاتر انسانی، مثلِ نیاز تعالی‌ازخود و معنویت را منشأ بسیاری از نابسامانی‌های شهری می‌دانند. دربارۀ رابطۀ شهر و معنویت و طراحی محیط‌های معنوی، پژوهش‌های مفیدی ـ در داخل و خارج کشورـ انجام شده است که خالی از برخی مقدمات مهم هستند. به منظور داشتن شهری معنوی ابتدا باید مقصود از شهر معنوی و رابطۀ آن با اجتماع شهری و نیازهای معنوی روشن شود، سپس، بررسی شود که چه تعریفی از معنویت مناسب شهرسازی در دنیای جهانی‌شدۀ کنونی است و برای عملیاتی‌کردن آن تعریف، چه مراحلی باید طی شود تا پس از‌ آن هنرمندان شهرساز و معمار، شهری معنوی را رقم زنند. این‌ها موضوعاتی است که مقالۀ حاضر ادعا نمی‌کند که پاسخ‌هایی نهایی برای آن‌ها دارد، ولی امیدوار است بتواند با اتخاذ رویکردی اجتماعی و با توجه به پژوهش‌های انجام‌شده دربارۀ شهر و معنویت، به کمک روشی تعقلی، مقدمات ضروری برای رسیدن به یک شهر معنوی را استنباط کند و زمینه‌ای علمی برای گمانه‌پردازی دربارۀ آن را فراهم آورد.

دانــلود