هویت شناسی قضایای عقلی اصول فقه
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1398 شماره 2
چکیده:
ابهام در ماهیّت برخی گزاره‌های پُرکاربردِ اصول فقه، سببِ پیدایش منازعاتی میان دانشیان اصول شده است. جستجو در کتابهای اصولی نشان می‌دهد بعضی گزاره‌ها که از سوی مشهور اصولیان، بدیهی، عقلی، فطری و بینیاز از استدلال قلمداد شده، از جانب گروه دیگر، مورد انکار تامّ و تردید قرار گرفته است. این وضعیّت در قضایایی نظیر قُبح عقاب بلابیان، قبح تجرّی، حجیّت ظواهر، حجیّت قطع و ... به چشم می‌خورد. طُرفه آنکه گاه هر دو طرف این منازعه، ادّعای بداهت و یقینی بودن مُدّعای خویش را دارند. سؤال اینجاست که ریشۀ پیدایش چنین اختلافنظر غریبی چیست؟ نگارندگان بر این باورند که شفاف شدنِ ماهیّتِ اینگونه گزاره‌ها می‌تواند مَنشأ تفرّق آرا را آشکار سازد. در این مسیر، به تحلیل قوانین نانوشتة حاکم بر جوامع انسانی (الزامات عامّ جمعی) پرداخته شده است و با تفکیک میان «الزامات فردی» از «الزام‌های اجتماعی عام» و ترسیم مرزی شفاف میان «احکام عقلی و عقلایی» به این فرجام رسیدهایم که قضایای اصولی از سنخ باید‌های اجتماعی و اعتبارات عقلایی می‌باشند و آمیختنِ ناصواب آنها با احکام عقلی فردی، سبب بروز منازعات پیشگفته است.
ابهام در ماهیّت برخی گزاره‌های پُرکاربردِ اصول فقه، سببِ پیدایش منازعاتی میان دانشیان اصول شده است. جستجو در کتابهای اصولی نشان می‌دهد بعضی گزاره‌ها که از سوی مشهور اصولیان، بدیهی، عقلی، فطری و بینیاز از استدلال قلمداد شده، از جانب گروه دیگر، مورد انکار تامّ و تردید قرار گرفته است. این وضعیّت در قضایایی نظیر قُبح عقاب بلابیان، قبح تجرّی، حجیّت ظواهر، حجیّت قطع و ... به چشم می‌خورد. طُرفه آنکه گاه هر دو طرف این منازعه، ادّعای بداهت و یقینی بودن مُدّعای خویش را دارند. سؤال اینجاست که ریشۀ پیدایش چنین اختلافنظر غریبی چیست؟ نگارندگان بر این باورند که شفاف شدنِ ماهیّتِ اینگونه گزاره‌ها می‌تواند مَنشأ تفرّق آرا را آشکار سازد. در این مسیر، به تحلیل قوانین نانوشتة حاکم بر جوامع انسانی (الزامات عامّ جمعی) پرداخته شده است و با تفکیک میان «الزامات فردی» از «الزام‌های اجتماعی عام» و ترسیم مرزی شفاف میان «احکام عقلی و عقلایی» به این فرجام رسیدهایم که قضایای اصولی از سنخ باید‌های اجتماعی و اعتبارات عقلایی می‌باشند و آمیختنِ ناصواب آنها با احکام عقلی فردی، سبب بروز منازعات پیشگفته است.
هویت شناسی قضایای عقلی اصول فقه
3/21/2019 12:00:00 AM
مكتب شناسي اصول فقه در عصر اخير
نویسنده:
نياز ندارد
،
طرح پژوهشی: قرارداد هاي اعضاي هيئت علمي ومحققين رسمي » از تاریخ: 1397/07/16 تا تاریخ: 1399/01/30
باید اصول فقه را اصول فقه کنیم
نویسنده:
حسنعلی اکبریان
،
مقاله نشریه: خط » سال 1388 بهمن و اسفند 1388 شماره1
بررسی معرفت شناسی قضایای اخلاقی در اندیشه اسلامی
نویسنده:
مجید ابوالقاسم زاده
، استاد راهنما:
حسن معلمی
، استاد مشاور 1:
محمود فتحعلی
، استاد مشاور 2:
مجتبی مصباح
،
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1392 - [دکتری]
تحلیل روش شناسی عقلی مهدویت پژوهی
نویسنده:
حسین الهی نژاد*
،
مقاله نشریه: انتظار موعود » سال 1397 پاییز 1397 شماره 62