چکیده:
در قرآن کریم گاه با آیاتی مواجه می‌شویم، که در الفاظ با آیات دیگر مشابه هستند؛ اما این به معنای یک‌سانی معنا نیست و هر آیه برای ارائه‌ی مفهومی خاص و جدا از آیه مشابه خود، نزول یافته‌ و محتوای آن تکراری و بدون هدف نیست؛ اما در تفاسیر با نوعی یک‌نواختی در مفهوم ارائه شده از این آیات روبرو هستیم، زیرا عمدتاً نقشِ شناختیِ حروف، که در کشف تفاوت معنایی این‌گونه آیات اهمیت به‌سزایی دارند، نادیده انگاشته شده، پژوهش حاضر، نقد و بررسی تطبیقی کاربرد شناختی حروف جر در آیات شبیه به‌هم را مورد مطالعه قرار داده و با روش توصیفی-تحلیلی تلاش کرده، طی راهکارها و مؤلفه‌هایی با تکیه بر شواهد قرآنی چند حوزه از اختلاف‌های موجود در معنای آیات متشابه که در ساختار حروف جر نمایانند، مورد نقد و بررسی قرار دهد، از جمله این راهکارها تغییر بافتی، توصیف بافتی، تحدید، گسترش معنایی و... است، که هریک به گونه‌ای باعث کشف معنای حروف در آیات متشابه شده است؛ بنابراین با تمرکز بر روی این راهکارها می‌توان به کشف تفاوت‌هایی معنایی حروف در آیات متشابه نائل شد و چنین نتیجه گرفت که هر آیه معنای انحصاری خودش را دارد؛ زیرا حروف مستعمل و نحوه‌ی استقرارشان در بافت آیات مفهوم‌سازی خاصی را می‌طلبد، پس نمی‌توان تفسیری یکسان از این‌گونه آیات ارائه داد، در این نوشتار ضمن پرداختن به این امور، تفسیر دقیق‌تری از آیات متشابه لفظی ارائه شده‌است.

دانــلود