نیت اخـلاقی (از دیدگاه کانت و اسلام)

نویسنده: ،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1390 شماره 26
چکیده:
یکی از مسائلی که مکاتب اخلاقی به ندرت به آن پرداخته‌اند مسأله‌ی «نیت» است. از جمله مکاتبی که این مسأله را مورد توجه قرار داده‌اند مکتب اخلاقی کانت و مکتب اسلام است.
هریک از این مکاتب با دیدگاهی خاصی به این موضوع توجه کرده‌اند و تعریفی ویژه‌ از نیت ارائه داده‌اند، که این امر تأثیری شگرف درگستره‌ی فعل اخلاقی دارد.
«کانت» نیت فعل اخلاقی را به نیت انجام تکلیف و ادای وظیفه منحصر کرده است. این نگاه دایره‌ی فعل اخلاقی را بسیار محدود می‌کند؛ و از آنجا که مکتب او انگیزه‌ای جز ادای تکلیف را اخلاقی نمی‌داند، نمی‌تواند در افراد محرکی فعال و مؤثر برای انجام کار اخلاقی ایجاد کند.
در مقابل، اسلام با در نظر گرفتن قصد تقرب به خدا که عنوانی جامع و فراگیر برای فعل اخلاقی است سایر انگیزه‌های خیر از جمله: کمک به دیگران، رسیدن به کمال، ‌ترس از عقاب و ... را هم در بر می‌گیرد. زمینه‌ای گسترده برای انجام فعل اخلاقی فراهم کرده است که افراد مختلف با کنش‌ها و انگیزه‌های متفاوت را در بر می‌گیرد؛ لذا می‌توان گفت اسلام به موضوع نیت نگاه فراگیر و جامع‌تری دارد. این تفاوت ناشی از مبانی و اصولی است که این مکاتب برای اخلاق قائل هستند.

نظریه اخلاقی کانت

کتاب: بوستان کتاب - 1393

نقد «نظریه اخلاقی کانت»

مقاله نشریه: قبسات » سال 1381 زمستان 1381  شماره25

وظیفه گرایی اخلاقی کانت

نویسنده: حسین اترک ،
کتاب: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - 1392

نقش نیت در فعل و هدف اخلاقی از دیدگاه امام محمد غزالی و علامه طباطبایی

نویسنده: اولیاء شعبانی ، استاد راهنما: حسن معلمی ، استاد مشاور 1: میری ،
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1388 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]

ابزار شناخت از دیدگاه شهید مطهری و کانت

نویسنده: محبوبه بابامیری ، استاد راهنما: محمد فنایی اشکوری ، استاد مشاور 1: احمد بهشتی ،
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1386 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]

نقش نیت در ارزش فعل اخلاقی

نویسنده: علی رهنما ،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1390 شماره 68

نوروز از دیدگاه اسلام

مقاله نشریه: پاسدار اسلام » سال 1389 شماره 183

غناء از دیدگاه اسلام

نویسنده: کاظم قاضی زاده ،
مقاله نشریه: فقه » سال 1374 شماره 5-4

انسان از دیدگاه اسلام

کتاب: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی - 1395
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397