چکیده:
پایه‌گذاران رویکرد جدید علمی، از فرانسیس بیکن و آگوست کنت گرفته تا پیروان حلقه وین در قرن بیستم، معتقد بودند تجربه به‌خصوص در طبیعیات، تنها روش معتبر برای شناخت، بررسی و تعبیر حقایق است. البته توسعه تدریجی ابزار مدرن پس از انقلاب صنعتی نیز عامل قدرتمندی بود که تقویت این نگاه تجربه‌گرایانه را در پی داشت. در نیمه‌ دوم قرن بیستم برخی فلاسفه‌ علم و دانشمندان علوم اجتماعی این دیدگاه را به چالش کشیدند و تلاش کردند با مطرح کردن نقش پیش‌فرض‌ها و نیز تأثیر ساختارها و عوامل غیرتجربی در علوم طبیعی نوین، نشان دهند نگاه انحصاری به تجربه به‌عنوان تنها روش شناخت و تفسیر حقایق، خدشه‌پذیر است؛ چنان‌که امروزه، تصویر سنتی علم به‌عنوان امری صرفاً تجربی، اعتبار خود را از دست داده است. این مقاله‌ با استفاده از کوشش‌های برخی فیلسوفان و جامعه‌شناسان معرفت و نیز شواهد موجود در فضای تحقیقات علمی، تلاش می‌کند برخی عوامل و جریان‌های‌ اقتصادی‌ـ جامعه‌شناختی تأثیرگذار بر پیشبرد علوم طبیعی جدید را استخراج و بررسی کند؛ عواملی که نبود برخی از آنها در فضای علمی قرون اخیر می‌توانست مسیر متفاوتی را در جهت‌گیری این علوم ایجاد کند.

دانــلود