چکیده:
واکاوی اعجاز سخن‌گونه‌ی قرآن کریم با هدف دستیابی به مقاصد الهی، زمینه‌‌ساز پیدایش دانش‌های ادبی، علوم قرآنی و اصول و قواعد فهم متن و نکته‌سنجی‌های نوین پیرامون معجزه‌ی خاتم شده است. پژوهش کتابخانه‌ای حاضر با تمرکز بر علوم قرآنی به عنوان یکی از شاخه‌های منشعب شده از کلام وحی، به شیوه‌ی توصیفی ـ تحلیلی سامان یافته است. بررسی انگاره‌ی ضرورت واکاوی علوم قرآنی در منابع غیر مستقل این دانش در راستای دستیابی به برداشت‌هایی متفاوت و نوین، مسئله‌ی اصلی تحقیق پیش‌رو است. یافته‌های تحقیق درباره‌ی دیدگاه‌های نظّام نیشابوری پیرامون علوم قرآنی در تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، حاکی از آن است که محقق نیشابوری در عناوین «محکم و متشابه، جمع‌آوری قرآن، رسم الخط مصحف، متشابه لفظی، مفهوم-شناخت تفسیر و تأویل» راه مشهور دانشیان علوم قرآنی را پیموده است. اما دیدگاه‌های اجتهادی و گاه متفاوت وی در زمینه‌ی «قرائت»، «وقف و ابتدا با تمرکز بر مفهوم نبر و تنغیم» و «تحلیل محتوا و نقد برخی روایات سبب نزولِ مقبول در میراث روایی اهل سنّت» نشان از رویکرد نوین و توانمندی مفسّر در این حوزه داشته و ضرورت پژوهش و دستیابی دیدگاه‌های دیگر مفسران درباره‌ی علوم قرآنی را به اثبات می‌رساند.

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد