چکیده:
بررسى معنى‌شناسى و اصطلاح‌شناسى مرحوم طبرسى از اصطلاح دین، ایمان و اسلام است. عده‌اى میان معناى لغوى ایمان و معناى اصطلاحى آن ارتباط مى‌بینند و ایمان را تصدیق قلبى، تصدیق لسانى و قلبى و... معرفى مى‌کنند. گروهى دیگر ایمان اصطلاحى را معرفت و لغت ایمان را تصدیق مى‌خوانند. مرحوم طبرسى از سویى همانندى معناى لغوى و اصطلاحى ایمان را باور دارد و از سویى دیگر ایمان را معرفت مى‌خواند و نقل ایمان از معناى لغوى به معرفت را ادعا مى‌کند و تصدیق را لازمه معرفت مى‌شناسد. از منظر مجمع‌البیان ایمان تنها تصدیق قلبى است و عمل به جوارح از حقیقت ایمان بیرون است، چنان که ایمان اقرار زبانى نیز خوانده نمى‌شود. اسلام اصطلاحى و لغوى با یکدیگر در ارتباطند و تسلیم، عمل و اقرار از اجزاء اساسى اسلام هستند و در نظرگاه طبرسى ایمان همان اسلام است و آیاتى بر ترادف ایمان و اسلام دلالت دارد هر چند نشانه‌هایى که در تعریف ایمان و اسلام مى‌آورد ترادف آن دو را نتیجه نمى‌دهد مگر آنکه مراد مرحوم طبرسى و دیگران، ترادف مصداقى در عرف متشرعه باشد نه ترادف اصطلاحى. دین در مجمع البیان معانى گوناگونى یافته است و به باور طبرسى دین اسلام تنها دین الهى است. بنابراین در نظرگاه وى، ایمان، اسلام و دین مترادفند؛ اما ترادف مصداقى نه مفهومى.

دانــلود