مولوی و حقانیت تشکیکی ادیان
نویسنده:
قدرت الله قربانی
،
مقاله نشریه: پژوهشهای عقلی نوین » سال 1397 شماره 6
چکیده:
سه رویکرد انحصارگرایی، شمولگرایی و کثرتگرایی دینی تلاش دارند تا پاسخی عقلانی به پرسش از حقانیت معرفت شناختی و نجات شناختی ادیان تدارک ببینند. مشکلات این سه رویکرد، زمینه لازم را برای رویکرد حقانیت تشکیکی ادیان فراهم میکند که در آن همه ادیان و پیروان آنها بطور تشکیکی و سلسله مراتبی از حقانیت معرفت شناختی و نجات شناختی برخوردار هستند. به نظر میرسد مولوی نیز با نظر به گرایش عرفانی خود از دیدگاه حقانیت تشکیکی ادیان حمایت میکند. مبانی و اصول نگرش تشکیکی مولانا به حقانیت تشکیکی ادیان را میتوان در مواردی چون وحدت متعالی ادیان، واقعیت کثرت خارجی ادیان، تفاوت گذاری بین دین و شریعت، تفاوتهای راه حق از باطل و اسلام تجلی دین و شریعت برتر و پیامبر اسلام الگوی رسول خاتم و متعالی ملاحظه کرد. مجموعه این موارد نشان میدهد که مولوی نگرشی تشکیکی به ادیان الهی و بعضا غیرالهی دارد که در آن همه ادیان به تناسب بهرهمندیشان از حقیقت مطلق، واجد حقانیت و منجر به رستگاری و نجات هستند. ضمن اینکه لازمه منطقی پذیرش حقانیت تشکیکی ادیان، اقبال به دین اسلام بعنوان آخرین و کاملترین دین و رسول گرامی اسلام بعنوان آخرین و بهترین و کاملترین انبیاء الهی است. در این رویکرد، برتری و کمال دین خاتم و رسول آن، به معنای نفی وجوه مثبت ادیان پیشین نیست، بلکه تاکید میشود که این دین و رسول آن ضمن اینکه کمالات ادیان و انبیاء قبلی را دارند، واجد کمالات جدیدی هستند که در آنها نیست، که همین ویژگی مبین عقلانیت رویکرد حقانیت تشکیکی ادیان است.
سه رویکرد انحصارگرایی، شمولگرایی و کثرتگرایی دینی تلاش دارند تا پاسخی عقلانی به پرسش از حقانیت معرفت شناختی و نجات شناختی ادیان تدارک ببینند. مشکلات این سه رویکرد، زمینه لازم را برای رویکرد حقانیت تشکیکی ادیان فراهم میکند که در آن همه ادیان و پیروان آنها بطور تشکیکی و سلسله مراتبی از حقانیت معرفت شناختی و نجات شناختی برخوردار هستند. به نظر میرسد مولوی نیز با نظر به گرایش عرفانی خود از دیدگاه حقانیت تشکیکی ادیان حمایت میکند. مبانی و اصول نگرش تشکیکی مولانا به حقانیت تشکیکی ادیان را میتوان در مواردی چون وحدت متعالی ادیان، واقعیت کثرت خارجی ادیان، تفاوت گذاری بین دین و شریعت، تفاوتهای راه حق از باطل و اسلام تجلی دین و شریعت برتر و پیامبر اسلام الگوی رسول خاتم و متعالی ملاحظه کرد. مجموعه این موارد نشان میدهد که مولوی نگرشی تشکیکی به ادیان الهی و بعضا غیرالهی دارد که در آن همه ادیان به تناسب بهرهمندیشان از حقیقت مطلق، واجد حقانیت و منجر به رستگاری و نجات هستند. ضمن اینکه لازمه منطقی پذیرش حقانیت تشکیکی ادیان، اقبال به دین اسلام بعنوان آخرین و کاملترین دین و رسول گرامی اسلام بعنوان آخرین و بهترین و کاملترین انبیاء الهی است. در این رویکرد، برتری و کمال دین خاتم و رسول آن، به معنای نفی وجوه مثبت ادیان پیشین نیست، بلکه تاکید میشود که این دین و رسول آن ضمن اینکه کمالات ادیان و انبیاء قبلی را دارند، واجد کمالات جدیدی هستند که در آنها نیست، که همین ویژگی مبین عقلانیت رویکرد حقانیت تشکیکی ادیان است.
مولوی و حقانیت تشکیکی ادیان
3/21/2018 12:00:00 AM
کثرت ادیان و جستجوی ملاکهای حقانیت
نویسنده:
قدرت الله قربانی
،
مقاله نشریه: پژوهشهای عقلی نوین » سال 1399 شماره 10
نگاهی عقلانی ـ قرآنی به پلورالیسم دینی (حقانیت، نجات، رفتار مسالمتآمیز با ادیان)
نویسنده:
حسن معلمی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1397 تابستان 97 _ مسلسل 36
نگاهی عقلانی قرآنی به پلورالیسم دینی (حقانیت، نجات، رفتار مسالمت آمیز با ادیان)
نویسنده:
حسن معلمی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1397 تابستان 1397 شماره36
علم، عقل و عشق در مثنوى مولوى
نویسنده:
محمدتقی سبحانی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1382 شماره 32-31
علم ، عقل و عشق در مثنوی مولوی
نویسنده:
محمد تقی سبحانی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1382 (پياپي 32)، پاييز و زمستان 1382 شماره3-4