ارزشِ باورِ دینیِ عقلانى
نویسنده:
ریچارد سوین برن ترجمه مهرداد وحدتی دانشمند
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1380 شماره 28-27
چکیده:
[مدعاى ما در این نوشتار این است که] تنها نوع عقلانیت در باور که مى توان بشر را مسئول تلاش در راه آن دانست، عقلانیتِ3 است. زیرا تنها این نوع از عقلانیت است که تحت اراده بشر قرار دارد. استدلال من این است که گرچه بشر نمى تواند از باورهایى که در زمانى معین دارد اجتناب کند، مى توان او را بدین خاطر که طى یک دوره از زندگانى خویش کارى در مورد باورهاى خود نکرده است مسئول شمرد. مى توان او را بدین جهت مسئول شمرد که به حدى که خودش کافى مى داند، در حیطه اى تحقیق نکرده تا شواهد بیشتر به دست آورد و ببیند که شواهد مذکور دال بر چیست.
باورها تا آنجا عقلانیِ3 هستند که مبتنى بر تحقیقى باشند که به چشم شخص صاحب باور کافى بوده است. اگر داشتن باورى عقلانى در مورد موضوعى اهمیت داشته باشد، آن اهمیت بدین علت است که حصول اطمینان از این که یک باور عقلانى3 دارم، نهایت کارى است که مى توانم در جهت حصول اطمینان از این که یک باور عقلانیِ5 دارم انجام دهم; یعنى باورى که در واقع با تحقیق کافى تأیید مى گردد. باور در صورتى عقلانى3 است که صاحب باور آن را عقلانیِ5 بداند حصول اطمینان از این که یک باور عقلانى5 دارم، تنها چیزى است که مى توانم در جهت حصول اطمینان از داشتن باورى راستین انجام دهم. زیرا تنها از طریق کسب شواهد بیشتر که درست، بیانگر و ذیربط باشد، از طریق وارسى موازین استقرایى خود و آنچه نشان مى دهند (نه سرپوش گذاردن بر شواهد یا تحریف موازین مذکور) مى توانم باور خود را از نوعى بسازم که با اتکا به تمامى شواهد من واقعاً از احتمال زیادى برخوردار باشد. و حصول اطمینان از این که باورى دارم که بسیار محتمل است، تنها کارى است که مى توانم در جهت حصول اطمینان از داشتن باور راستین انجام دهم. زیرا یک باور بسیار محتمل، باورى است که به احتمال بسیار زیاد درست است.
[مدعاى ما در این نوشتار این است که] تنها نوع عقلانیت در باور که مى توان بشر را مسئول تلاش در راه آن دانست، عقلانیتِ3 است. زیرا تنها این نوع از عقلانیت است که تحت اراده بشر قرار دارد. استدلال من این است که گرچه بشر نمى تواند از باورهایى که در زمانى معین دارد اجتناب کند، مى توان او را بدین خاطر که طى یک دوره از زندگانى خویش کارى در مورد باورهاى خود نکرده است مسئول شمرد. مى توان او را بدین جهت مسئول شمرد که به حدى که خودش کافى مى داند، در حیطه اى تحقیق نکرده تا شواهد بیشتر به دست آورد و ببیند که شواهد مذکور دال بر چیست.
باورها تا آنجا عقلانیِ3 هستند که مبتنى بر تحقیقى باشند که به چشم شخص صاحب باور کافى بوده است. اگر داشتن باورى عقلانى در مورد موضوعى اهمیت داشته باشد، آن اهمیت بدین علت است که حصول اطمینان از این که یک باور عقلانى3 دارم، نهایت کارى است که مى توانم در جهت حصول اطمینان از این که یک باور عقلانیِ5 دارم انجام دهم; یعنى باورى که در واقع با تحقیق کافى تأیید مى گردد. باور در صورتى عقلانى3 است که صاحب باور آن را عقلانیِ5 بداند حصول اطمینان از این که یک باور عقلانى5 دارم، تنها چیزى است که مى توانم در جهت حصول اطمینان از داشتن باورى راستین انجام دهم. زیرا تنها از طریق کسب شواهد بیشتر که درست، بیانگر و ذیربط باشد، از طریق وارسى موازین استقرایى خود و آنچه نشان مى دهند (نه سرپوش گذاردن بر شواهد یا تحریف موازین مذکور) مى توانم باور خود را از نوعى بسازم که با اتکا به تمامى شواهد من واقعاً از احتمال زیادى برخوردار باشد. و حصول اطمینان از این که باورى دارم که بسیار محتمل است، تنها کارى است که مى توانم در جهت حصول اطمینان از داشتن باور راستین انجام دهم. زیرا یک باور بسیار محتمل، باورى است که به احتمال بسیار زیاد درست است.
ارزشِ باورِ دینیِ عقلانى
3/21/2001 12:00:00 AM
تجربه دینى و باور دینى
نویسنده:
ویلیام. پی آلستون ترجمه امیر مازیار
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1379 شماره 24-23
معرفتشناسى و باور دینى
نویسنده:
لوئیس . پی پویمن ترجمه ایرج احمدی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1380 شماره 28-27
عقلانیت باور دینی در معرفتشناسیهای برونگرا
نويسنده:
محمدعلی مبینی
،
کتاب: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت),پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - 1395
عقلانیت باور دینی ، از نگاه برون گرایان
نویسنده:
محمدعلی مبینی
،
مقاله نشریه: پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) » سال 1382 بهار و تابستان 1382 شماره1
سازوکار اثبات عقلانیت باور دینی در اندیشه لیندا زگزبسکی
نویسنده:
غلامحسین جوادپور
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1392 زمستان 92 - مسلسل 18
باور دینی و اعتبار آن از منظر الوین پلانتینگا
نویسنده:
محمد علی مبینی
،
مقاله نشریه: معرفت » سال 1381 (پياپي 62)، بهمن1381 شماره11
بررسی راهبرد «معرفتشناسی اختلاف باور دینی» در الهیات تطبیقی
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1401 شماره 106