نسخه شناسی مصاحف قرآنی (12): ابوجعفر محمّد بن موسی الموسوی، عالم و ادیب شیعه در قرن چهارم، و قرآن وقفیاش بر حرم رضوی در سال 402 هجری
نویسنده:
مرتضی کریمینیا
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1399 شماره 186
کلیدواژه:
ابوجعفر محمد بن موسی موسوی
،
نقابت شیعیان در طوس در قرن چهارم
،
سادات موسوی
،
وقف قرآن بر حرم امام رضا علیه السلام
،
ابومنصور ثعالبی
،
خط نسخ کهن
،
قرائات سبعه
،
قرآن نویسی شیعیان
،
قرآنهای دورۀ سامانی
،
کتابت قرآن در خراسان
چکیده:
ابوجعفر محمد بن موسی الموسوی از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام، یکی از عالمان و ادیبان شیعه در نیشابور، و نقیب شیعیان در طوس در قرن چهارم هجری بوده که با امیران و حاکمان سامانی نیز ارتباطی نزدیک داشته است. هرچند نام وی در هیچ یک از مصادر رسمی فقه، حدیث، کلام، تفسیر و رجال شیعه ذکر نشده، بسیاری از ادیبان و مورّخان قرون چهارم و پنجم هجری چون ابومنصور ثعالبی، و ابونصر عُتبی مکرراً از او یاد کرده، و اقوال و ابیاتی را از او ذکر کردهاند که اغلب با تاریخ، ادبیات، فرهنگ و آداب ایرانیان در خراسان قرن چهارم پیوند دارد. مقالۀ حاضر ضمن بررسی منابع کهن و گردآوری اطلاعات پراکنده از زندگی و آثار ابوجعفر موسوی، به معرفی نسخهای 30پاره از قرآن کریم میپردازد که وی آن را در سال 402 هجری، بر حرم امام رضا علیه السلام وقف کرده است. این نسخه یکی از قدیمترین قرآنهای وقفی و تاریخدار شیعیان به شمار میآید که به خط نسخ بسیار کهن، و همراه با انبوهی علائم و نشانهای مُذهَّب در خراسان کتابت شده است. رسم آن به شیوۀ قیاسی و مخالف با رسم عثمانی است، و قرائت آن در مجموع به قرائت ابوعمرو بصری و یعقوب حَضرمی بسیار نزدیک است.
ابوجعفر محمد بن موسی الموسوی از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام، یکی از عالمان و ادیبان شیعه در نیشابور، و نقیب شیعیان در طوس در قرن چهارم هجری بوده که با امیران و حاکمان سامانی نیز ارتباطی نزدیک داشته است. هرچند نام وی در هیچ یک از مصادر رسمی فقه، حدیث، کلام، تفسیر و رجال شیعه ذکر نشده، بسیاری از ادیبان و مورّخان قرون چهارم و پنجم هجری چون ابومنصور ثعالبی، و ابونصر عُتبی مکرراً از او یاد کرده، و اقوال و ابیاتی را از او ذکر کردهاند که اغلب با تاریخ، ادبیات، فرهنگ و آداب ایرانیان در خراسان قرن چهارم پیوند دارد. مقالۀ حاضر ضمن بررسی منابع کهن و گردآوری اطلاعات پراکنده از زندگی و آثار ابوجعفر موسوی، به معرفی نسخهای 30پاره از قرآن کریم میپردازد که وی آن را در سال 402 هجری، بر حرم امام رضا علیه السلام وقف کرده است. این نسخه یکی از قدیمترین قرآنهای وقفی و تاریخدار شیعیان به شمار میآید که به خط نسخ بسیار کهن، و همراه با انبوهی علائم و نشانهای مُذهَّب در خراسان کتابت شده است. رسم آن به شیوۀ قیاسی و مخالف با رسم عثمانی است، و قرائت آن در مجموع به قرائت ابوعمرو بصری و یعقوب حَضرمی بسیار نزدیک است.
نسخه شناسی مصاحف قرآنی (12): ابوجعفر محمّد بن موسی الموسوی، عالم و ادیب شیعه در قرن چهارم، و قرآن وقفیاش بر حرم رضوی در سال 402 هجری
3/20/2020 12:00:00 AM
نسخه شناسی مصاحف قرآنی (9) یک عالم گمنام شیعی در قرن چهارم و پنجم هجری: ابوالبرکات الحسینی الجوری و کتابت قرآنی در 421 هجری در نیشابور
نویسنده:
مرتضی کریمینیا
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1399 شماره 183
نسخه شناسی مصاحف قرآنی 7: قرآن ابوالحسن زنگی بن محمد بن علی الجشمی یا نسخۀ ابونعیم بن حمزة البیهقی:
نویسنده:
مرتضی کریمی نیا
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1399 شماره 181
نسخهشناسی مصاحف قرآنی (15): قرآن ابنبواب یا نسخۀ ابوسعد محمد بن حسین بغدادی
نویسنده:
مرتضی کریمینیا
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1400 شماره 190
نسخه شناسی مصاحف قرآنی 1 قرآن 1200 ، در موزۀ آستانه حضرت معصومه: قرآنی از عهد مأمون عباسی یا قرن پنجم هجری
نویسنده:
مرتضی کریمی نیا
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1397 شماره 172
نسخه خوانی (37) مروری بر جُنگ محمد هادی مازندرانی از اواخر قرن یازدهم و اوائل قرن دوازدهم هجری
نویسنده:
رسول جعفریان
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1402 شماره 204
نسخه شناسی مصاحف قرآنی (16) قرآن کوفی 4251 موزۀ ملی ایران: منبعی برای شناخت قرائات معروف و شاذ قرآنی
نویسنده:
مرتضی کریمی نیا
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1400 شماره 191
نسخه شناسی مصاحف قرآنی (10): قرآن کوفی 4289 در موزۀ ملی ایران و دیگر پارۀ مسروقۀ آن در موزۀ پارس (شیراز):
نویسنده:
مرتضی کریمینیا
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1399 شماره 184
مصحف شناسی قرآنی (6) سه قرآن ایرانی از قرن پنجم و ششم هجری در کتابخانه حرم امام علی (ع) و بخش های مفقود آنها در دیگر نقاط جهان
نویسنده:
مرتضی کریمی نیا
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1398 شماره 180
درآمدی بر تاریخ اجتماعی اسپانیای اسلامی در منابع تاریخی و جغرافیایی قرن چهارم تا هفتم هجری
نویسنده:
مریم سعیدیان جزی
،
مقاله نشریه: تاریخ اسلام » سال 1391 شماره 1 - بهار 91 - مسلسل 49
ساختار قدرت در عهد عباسیان و تاثیر آن بر تمدن اسلامی تا پایان قرن چهارم هجری
پایاننامه: - 1391 - [پایان نامه دکترا]