تحلیلی بر استدلال‌های سلفیان در تقدّم احکام نقل بر احکام عقل؛ با تمرکز بر دیدگاه ابن‌تیمیه

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1397 شماره 91
چکیده:
مبحث حجیت فهم عقل در کشف معارف دینی و دامنه حدود آن از دیرباز یکی از مباحث اختلافی میان متألهان مسلمان و غیرمسلمان بوده است و در این زمینه، طیفی از افراط‌ تا تفریط در میان فرقه‌های اسلامی یافت می‌شود. در این میان، یکی از فرقه‌های تأثیرگذار که دیدگاهی خاص‌تر از دیگران دارد، فرقه سلفیان شاخه وهابی است. این فرقه با نظریه‌پردازانی همچون ابن‌تیمیه، حجیت عقل در فهم و کشف مراد دینی را حداقلی می‌داند و در برخی موارد انکار می‌کند و در صورت تعارض یا تصور و توّهم آن حکم، نقل را بر حکم عقل مقدم می‌کند. این مقاله با روشی اسنادی ـ تحلیلی، در پاسخ به این پرسش شکل گرفت که دیدگاه این جریان درباره حجیت عقل چیست و کیفیت استدلال‌های آنان و میزان استحکام آنها چگونه است؟ نتیجه اینکه این گروه با تقسیم احکام عقل به دو قسم عقل صریح قطعی و عقل غیرصریح ظنّی، بخش عمده‌ای از احکام و معارف عقل به‌ویژه در حوزه عقل عملی را در حوزه دین و مسائل فرا طبیعی نمی‌پذیرند. گفتنی است اینان استدلال‌های متکلمان، فیلسوفان، حکما و متصوفه را از نوع عقل ظنّی دانسته و ناپذیرفتنی می‌دانند.

احباط و تکفیر از دیدگاه عقل و نقل

دانشجو: نوروزعلی بصیری جویباری ، استاد مشاور: محمدمهدی گرجیان ، استاد راهنما: محمود موسوی ،
پایان‌نامه: - 1381 - [کارشناسی ارشد]

فلسفه آفرینش انسان از دیدگاه عقل و نقل

نویسنده: عبدالحسن افتخاری صعادی ، استاد راهنما: احمد بهشتی ، استاد مشاور 1: محمدمهدی گرجیان ،
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1379 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]

جایگاه عقل در استنباط احکام

کتاب: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - 1386

برهان نفس بر اثبات خدا از منظر عقل و نقل

استاد راهنما: محمدتقی یوسفی ، استاد مشاور: یارعلی کرد فیروزجائی ، دانشجو: مجتبی افشارپور ،
پایان‌نامه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده الهیات و معارف اسلامی - 1392 - [کارشناسی ارشد]

برهان نفس بر اثبات خدا از منظر عقل و نقل

نویسنده: مجتبی افشارپور ، استاد راهنما: محمدتقی یوسفی ، استاد مشاور 1: یارعلی کرد فیروزجایی ،
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1392 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]

نقش معرفت در عمل از منظر عقل و نقل

پایان‌نامه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده الهیات و معارف اسلامی - 1391 - [پایان نامه دکترا]

نقش معرفت در عمل از منظر عقل و نقل

نویسنده: سیدمحمد اکبریان ، استاد راهنما: سیدمحمود موسوی ، استاد مشاور 1: محمدعلی شمالی ، استاد مشاور 2: محمد فتحعلی خانی ،
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1391 - [دکتری]
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397