«لایقتل غیر المقاتل» قاعده فقهى مصونیت غیرنظامیان در مخاصمات مسلحانه
نویسنده:
مهدی فیروزی
،
مهدی فیروزی
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1392 شماره 78
کلیدواژه:
قواعد فقه
،
جنگ
،
مخاصمات مسلحانه
،
حقوق بشردوستانه اسلامى
،
قتال
،
مقاتل
،
قاعده لایقتل غیرالمقاتل
چکیده:
از دیدگاه اسلامى، انسان از آن جهت که انسان است، احترام و حق حیات دارد. به همین جهت، کشتن بدون مجوز یک انسان، مساوى با کشتن همه انسانها است. با این حال، جنگ و جهاد هم در مواردى تجویز و تشریع شده است و مسلمانان اجازه یافتهاند تا با کسانى که با مسلمانان سر جنگ دارند، به جهاد برخیزند; اما در مقابل، محدودیتهایى نیز مقرر شده و امورى همچون کشتن زنان، کودکان و سالخوردگان ممنوع شده است.
با توجه به تغییر ماهوى وضعیت جنگهاى امروزى نسبت به صدر اسلام، سؤالاتى درباره حمایت یا عدم حمایت از مصادیق دیگرى که در روایات ذکر نشده )همچون خبرنگاران و تصویربرداران، پزشکان و نیروهاى امدادى( وجود دارد.
هدف این مقاله بررسى این مسأله است که آیا ممنوعیت قتال و کشتن برخى افراد در جنگ، مختص همان مصادیقى است که در روایات و کلمات فقها آمده یا قابل تعمیم و تسرى به مصادیق دیگر و امکان دستیابى به یک قاعده کلى فقهى است؟
فرضیه مقاله بر آن است که ملاک و معیار حمایت از افراد و عدم قتل آنان در جنگ، »غیرمقاتل« بودن آنان است; بنابراین مىتوان با الغاى خصوصیت از این مصادیق، عدم مقاتل بودن را معیار ممنوعیت قتال و کشتن افراد در جنگ دانست و قاعده »لایُقتَلُ غَیرُالمُقاتِل« را به مثابه یک قاعده فقهى، معیارى براى بیان احکام اشخاص مورد حمایت در مخاصمات مسلحانه، از منظر فقه اسلامى مطرح کرد.
از دیدگاه اسلامى، انسان از آن جهت که انسان است، احترام و حق حیات دارد. به همین جهت، کشتن بدون مجوز یک انسان، مساوى با کشتن همه انسانها است. با این حال، جنگ و جهاد هم در مواردى تجویز و تشریع شده است و مسلمانان اجازه یافتهاند تا با کسانى که با مسلمانان سر جنگ دارند، به جهاد برخیزند; اما در مقابل، محدودیتهایى نیز مقرر شده و امورى همچون کشتن زنان، کودکان و سالخوردگان ممنوع شده است.
با توجه به تغییر ماهوى وضعیت جنگهاى امروزى نسبت به صدر اسلام، سؤالاتى درباره حمایت یا عدم حمایت از مصادیق دیگرى که در روایات ذکر نشده )همچون خبرنگاران و تصویربرداران، پزشکان و نیروهاى امدادى( وجود دارد.
هدف این مقاله بررسى این مسأله است که آیا ممنوعیت قتال و کشتن برخى افراد در جنگ، مختص همان مصادیقى است که در روایات و کلمات فقها آمده یا قابل تعمیم و تسرى به مصادیق دیگر و امکان دستیابى به یک قاعده کلى فقهى است؟
فرضیه مقاله بر آن است که ملاک و معیار حمایت از افراد و عدم قتل آنان در جنگ، »غیرمقاتل« بودن آنان است; بنابراین مىتوان با الغاى خصوصیت از این مصادیق، عدم مقاتل بودن را معیار ممنوعیت قتال و کشتن افراد در جنگ دانست و قاعده »لایُقتَلُ غَیرُالمُقاتِل« را به مثابه یک قاعده فقهى، معیارى براى بیان احکام اشخاص مورد حمایت در مخاصمات مسلحانه، از منظر فقه اسلامى مطرح کرد.
«لایقتل غیر المقاتل» قاعده فقهى مصونیت غیرنظامیان در مخاصمات مسلحانه
3/21/2013 12:00:00 AM
«لا یقتل غیر المقاتل» قاعده فقهی مصونیت غیر نظامیان در مخاصمات مسلحانه
نویسنده:
مهدی فیروزی
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1392 زمستان 1392 شماره78
مقایسۀ قاعدۀ اصولی با قاعده و مسألۀ فقهی
نویسنده:
سید جمال الدین موسوی
،
مقاله نشریه: جستار » سال 1384 شماره 7
قاعده فقهی نفی ظلم در قرآن کریم
نویسنده:
سیف الله صرامی
،
مقاله نشریه: قرآن، فقه و حقوق اسلامی » سال 1399 دوره 6، شماره 12 (بهار و تابستان 1399)
قاعده اولی حجیت سیره های عقلایی جدید در غیر عبادات
نویسنده:
سعید ضیایی فر
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1398 شماره 4
قاعده اولی حجیت سیره های عقلایی جدید در غیر عبادات
نویسنده:
سعید ضیایی فر*
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1398 زمستان 1398 شماره 4
بازخوانی تمایزات قاعدۀ فقهی و قاعدۀ اصولی در اصول امامیه و اهلِ‌سنت
نویسندگان:
محمدعلی اسماعیلی
،
رحمان عشریه
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1396 شماره 92
بررسی قاعده فقهی و حقوقی درء
نویسنده:
محسن میرزایی
،
مقاله نشریه: جستار » سال 1387 20 (ویژه قواعد فقه 2)