خلق معنا یا کشف معنا؟ مطالعه، ارزیابی و هم‌افزاییِ دیدگاه‌های اروین یالوم و ویکتور فرانکل پیرامون معناداری زندگی در بستر فلسفه‌درمانی

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1400 شماره 104
چکیده:
درمان اگزیستانسیال یکی از روش‌های نوین در عرصه روان‌درمانی است که در راستای شناسایی و حل دغدغه‌های واپسین انسانی شکل گرفته است. اروین یالوم و ویکتور فرانکل دو تن از بلندنامان این عرصه‌اند که با وجود اختلاف نظرهایی که با هم دارند توانسته‌اند با پژوهش‌های شایانی مرزهای این شاخۀ نوپا در روان‌درمانی را گسترش بخشند. یالوم بر این باور است که بر اساس نگرش اگزیستانسیال، می‌باید معنا را در زندگی آفرید؛ اما فرانکل که پایه‌گذار روش معنادرمانی است، با دینی انگاشتن نهاد همۀ انسان‌ها، معتقد است معنای زندگی از جنس یافتن است نه آفریدن؛ با این وصف که این معنا یا «لحظه‌ای و وابسته به شخص» است و یا «کلی» که ابرمعنا دانسته می‌شود. این جُستار با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی تلاش دارد ضمن بررسی دیدگاه‌های این دو روان‌درمان‌گر، نقاط قوت و ضعف هر کدام را مشخص کند. بر این اساس، روشن شد که یالوم اگرچه دین و سنّت را منبع مناسبی برای معناداری زندگی می‌داند، اما به هیچ وجه آن را در مبنای نظریۀ خود دخالت نمی‌دهد. در مقابل، فرانکل با توجه به اهمیت نهاد دین و خدا در زندگی، گرایش معنوی خود را با ارائۀ نظریۀ ابرمعنا و امکان وجود ابردنیا روشن کرده است. پس از این مرحله نویسندگان به این نتیجه دست یافتند که دو دیدگاه خلق معنا و کشف معنا علی‌رغم تفاوت در ظاهر، تهافت ندارند؛ بلکه امکان هم‌افزایی و اتخاذ یک رویکرد مکمّل نسبت به یکدیگر را نیز دارا هستند.

معناداری زندگی از منظر علامه جعفری و علامه طباطبایی

نویسنده: عباس ایرانمنش ،
مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1401 شماره 50- تابستان 1401

تدوین یا کشف نظام و پیامدهای آن در اجتهاد

نویسنده: سعید ضیایی فر ،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1402 شماره 2

معنای معنا در چهار دوره زندگی تولستوی

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1396 شماره 87

جامعیت قرآن در معناداری زندگی با نگاهی به آرای علامه طباطبایی

مقاله نشریه: مطالعات علوم قرآن » سال 1399 شماره 1

کشف سازه‌های شخصیت اخلاقی در متون اسلامی؛ یک مطالعۀ کیفی

مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1400 شماره 43

بوسنی و هرزگوین در بستر تاریخ

کتاب: حوزه علمیه قم، دفتر تبلیغات اسلامی، مرکز انتشارات - 1373
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397