معناداری زندگی از منظر علامه جعفری و علامه طباطبایی
نویسنده:
عباس ایرانمنش
،
مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1401 شماره 50- تابستان 1401
چکیده:
ﻣﻌﻨﺎى زﻧﺪﮔﻰ، ﻳﻜﻰ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻬﻢ ﻓﻠﺴﻔﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ از دﻳرباز ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان «ﻫﺪف زﻧﺪﮔﻰ» ﻣﻄﺮح ﺑﻮده اﺳﺖ. اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻌﻨﺎى زﻧﺪﮔﻰ ﭼﻴﺴﺖ، و ﭼﺮا ﻣﺎ آﻓریده ﺷﺪﻳﻢ، و اﻳﻨﻜﻪ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ رﻧﺞ را در زﻧﺪﮔﻰ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ، از ﭘﺮﺳﺶﻫﺎى اﺳﺎﺳﻰ و ﻫﻤﻴﺸﮕﻰ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ. در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ، دﻳﺪﮔﺎه دو اندیشمند و ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻣﻌﺎﺻﺮ، علامه جعفری و ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻓﻜﺎرشان ﺑﺮ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﭘﺴﻴﻦ، ﺑﺮ ﻛﺴﻰ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﻴﺴﺖ، ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺪﻳﻊ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﮕﺎه علامه جعفری: انسان، معنای زندگی واقعی را زمانی درک میکند که از خود طبیعی فاصله گرفته و به خود حقیقی نائل آید. ایشان با الگو قرار دادن مذهب، عقل و فطرت آگاه، به معرفی حیات معقول میپردازد و زیستن در حیات معقول را زیستن در حیات معنادار میداند. مطابق دیدگاه علامه طباطبایی زﻧﺪﮔﻰ در ﻋﻠﻢ و آﮔﺎﻫﻰ، ﭘﺎﻳﺒﻨﺪى ﺑﻪ اﺧﻼق و رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎﻧﻰ، ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮى در ﭘﺮﺗﻮ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ دﻳﻨﻰ و در ﺧﺪاﺑﺎورى و روح ﺗﻮﺣﻴﺪى، ﻣﻌﻨﺎ ﭘﻴﺪا ﻣﻰﻛﻨﺪ و ﻫﻤﻪ ﺑﻰﻣﻌﻨﺎﻳﻰ و ﭘﻮﭼﻰ زﻧﺪﮔﻰ در ﺧﻮد ﻓﺮاﻣﻮﺷﻰ، ﺗﻔﻜﺮ دﻧﻴﻮى، ﻋﺪم درک ﺟﺎﻳﮕﺎه اﻧﺴﺎﻧﻰ، دورى از اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﺪا و اﻧﺴﺎنﻣﺤﻮرى اﺳﺖ ﻛﻪ ارﻣﻐﺎن ﺗﻤﺪن ﻏﺮب اﺳﺖ.
ﻣﻌﻨﺎى زﻧﺪﮔﻰ، ﻳﻜﻰ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻬﻢ ﻓﻠﺴﻔﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ از دﻳرباز ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان «ﻫﺪف زﻧﺪﮔﻰ» ﻣﻄﺮح ﺑﻮده اﺳﺖ. اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻌﻨﺎى زﻧﺪﮔﻰ ﭼﻴﺴﺖ، و ﭼﺮا ﻣﺎ آﻓریده ﺷﺪﻳﻢ، و اﻳﻨﻜﻪ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ رﻧﺞ را در زﻧﺪﮔﻰ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ، از ﭘﺮﺳﺶﻫﺎى اﺳﺎﺳﻰ و ﻫﻤﻴﺸﮕﻰ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ. در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ، دﻳﺪﮔﺎه دو اندیشمند و ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻣﻌﺎﺻﺮ، علامه جعفری و ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻓﻜﺎرشان ﺑﺮ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﭘﺴﻴﻦ، ﺑﺮ ﻛﺴﻰ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﻴﺴﺖ، ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺪﻳﻊ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﮕﺎه علامه جعفری: انسان، معنای زندگی واقعی را زمانی درک میکند که از خود طبیعی فاصله گرفته و به خود حقیقی نائل آید. ایشان با الگو قرار دادن مذهب، عقل و فطرت آگاه، به معرفی حیات معقول میپردازد و زیستن در حیات معقول را زیستن در حیات معنادار میداند. مطابق دیدگاه علامه طباطبایی زﻧﺪﮔﻰ در ﻋﻠﻢ و آﮔﺎﻫﻰ، ﭘﺎﻳﺒﻨﺪى ﺑﻪ اﺧﻼق و رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎﻧﻰ، ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮى در ﭘﺮﺗﻮ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ دﻳﻨﻰ و در ﺧﺪاﺑﺎورى و روح ﺗﻮﺣﻴﺪى، ﻣﻌﻨﺎ ﭘﻴﺪا ﻣﻰﻛﻨﺪ و ﻫﻤﻪ ﺑﻰﻣﻌﻨﺎﻳﻰ و ﭘﻮﭼﻰ زﻧﺪﮔﻰ در ﺧﻮد ﻓﺮاﻣﻮﺷﻰ، ﺗﻔﻜﺮ دﻧﻴﻮى، ﻋﺪم درک ﺟﺎﻳﮕﺎه اﻧﺴﺎﻧﻰ، دورى از اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﺪا و اﻧﺴﺎنﻣﺤﻮرى اﺳﺖ ﻛﻪ ارﻣﻐﺎن ﺗﻤﺪن ﻏﺮب اﺳﺖ.
معناداری زندگی از منظر علامه جعفری و علامه طباطبایی
1/1/1401 12:00:00 AM