چکیده:
حرکت، خروج تدریجی شیء از قوه به فعل است. صدرالمتألهین در مواضع مختلف اسفار از نیاز حرکت به متحرک سخن گفته است. از نظر وی حرکت بر دو نوع است؛ حرکت عرضی و حرکت جوهری. در حرکت‌های عرضی، حرکت نیازمند موضوعی ثابت است که مرکب باشد از مابالقوه و مابالفعل که همان جسم است و حرکت پس از تقوم جسم عارض بر آن می‌شود. اما در حرکت جوهری چنین موضوعی مورد نیاز نیست؛ زیرا حرکت در جوهر، ذاتی است و به جعل بسیط انجام می‌گیرد نه جعل تألیفی. ماوراءالطبیعه نفس طبیعت را جعل می‌کند و نفس طبیعت به گونه‌ای است که از آن حرکت انتزاع می‌شود. بنابراین در حرکت جوهری موضوعِ ثابت برای حرکت لازم نیست. در این نوشتار تلاش شده محورهای یادشده از دیدگاه ملّاصدرا مورد بررسی قرار گیرد.

دانــلود