چکیده:
اماکن مذهبی از دیرباز در میان مسلمانان از اهمیت، اعتبار و جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و هستند. مسجد به عنوان نخستین و کامل‌ترین نمونه از مکان‌های مذهبی نه‌تنها محل عبادت که مقر حاکمیت، فرماندهی نظامی و نیز رسیدگی به امور اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بود. تمام شهرها و سرزمین‌های اسلامی به تبعیت از مدینة‌النبی دارای مساجد متعددی بودند که غالباً همان کارکردها را داشتند. با فاصله‌گرفتن از صدر اسلام به‌تدریج مکان‌های دیگر با کارکرد مذهبی و تا حدودی مشابه یا متمایز از مسجد شکل گرفت و به‌تدریج گسترش یافت. خانقاه‌ها، رباط‌ها، زوایه‌ها، تکایا، حسینیه‌ها، زینبیه‌ها و فاطمیه‌ها نمونه‌هایی از این مکان‌ها هستند که در سرزمین‌های مختلف اسلامی به وجود آمدند و کارکردهای مختلفی داشتند که بررسی هرکدام پژوهش‌های مستقلی را می‌طلبد. اماکن مذهبی در تهران عصر قاجار از موضوعاتی است که به دلایل متعدد از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ چه اینکه ایران در این دوره از یک طرف شاهد ناکارآمدی و ناتوانی رهبران سیاسی و ضعف حکومت در برابر بحران‌های سیاسی و اجتماعی منطقه‌ای و از سوی دیگر عقب‌ماندگی علمی، رواج خرافات و بدعت‌ها وضعیت نامناسبی رقم زده بود. در چنین شرایطی اماکن مذهبی، به‌ویژه مساجد خصوصاً مواردی که تحت هدایت عالمان دینی و روحانیون بودند با تکیه بر اصول و مبانی دینی و استعداد‌های ملی، راهبردی، نهضت‌های فکری فرهنگی را بر عهده گرفتند و ضمن پاسخگویی به شبهات و مبارزه با انحرافات و خرافات بر انسجام اجتماعی و هویت ملی تأکید نمودند.

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد