بازی کودک در اسلام
نویسنده:
محمد صادق شجاعی
،
کتاب: بوستان کتاب - 1402
چکیده:
شاید در گذشته عده ای بازی را کاری بیهوده و بی فایده می دانستند اما حالا میدانیم که بازی ها در تقویت و فراگیری تعامل اجتماعی، اعتماد به نفس، هوش و خلاقیت، تخلیه انرژی و آرامش ما موثر هستند و آنچنان هم بدون فایده نیستند. اهمیت بازی ها در دوران کودکی بیشتر هم میشود به طوری که می توان آن را از جمله مهم ترین نیاز های کودک برشرمرد. اهمیت و نیاز کودکان به بازی، وظیفه نظارت و انتخاب بازی های مناسب برای آنها را از سوی والدین سنگین تر می کند. در این مطلب به این پرسش پاسخ می دهیم که نقش و وظیفه والدین نسبت به بازی کودکان چیست؟ اگر کودک را به ماهی تشبیه کنیم، بازی، همانند آب زلالی است که کودک در آن شناور می باشد. به باور روان شناسان و جامعه شناسان، بازی و اسباب بازی که عمیقا با زندگی کودکان و نوجوانان پیوند خورده است، در روحیه و تکوین شخصیت آنان، اثر عمیقی به جای می گذارد. کودکان و نوجوانان به وسیله بازی و اسباب بازی، نقش های اجتماعی را می آموزند؛ با الگوها و هنجارهای جامعه خویش آشنا می شوند؛ ارزش های آن را درونی می کنند و در راستای اجتماعی شدن گام بر می دارند. به علاوه، بازی از نظر جسمی، سبب هم آهنگی عضلات و اعضای بدن می شود. کودکانی که فرصت بازی داشته اند، چست و چالاک اند و بهتر از دیگر کودکان برای رویارویی با سختی های زندگی آماده می شوند و به همین نسبت در برابر مشکلات و ناملایمات، صبور و پایدار خواهند بود. همچنین پژوهش ها نشان می دهند که اسباب بازی می تواند نقش مؤثری در رشد شناختی و هوشی کودک داشته باشد . از نظر اسلام، مسئولیت پدر و مادر فقط اداره زندگی مادّی و تأمین نیازهای جسمانی کودک نیست؛ بلکه پاسخ گویی به نیازهای عاطفی و روانی کودک و توجه به جنبه های تربیتی وی نیز بر عهده والدین است. از آن جا که هدف مهم و وظیفه اصلی والدین، تربیت و شکوفاسازی استعدادهای کودکان است، اسلام هر آن چه را که برای رسیدن به این هدف مفید باشد، پذیرفته است و از والدین می خواهد که زمینه رشد را برای کودکان فراهم کنند. بازی و اسباب بازی نیز از این گونه است، زیرا اسباب بازی خوب و مناسب، به کودک فرصت می دهد تا جنبه های جسمی، روانی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی و رشد بهنجار شخصیت خود را تربیت و تقویت کند. امروزه اهمیت بازی برای کودکان بر کسی پوشیده نیست اما در صورتی که والدین در انتخاب بازی و اسباب بازی برای کودکان دقت لازم را نداشته باشند، بازی کودک می تواند اثرات مخربی روی او داشته باشد. کتاب بازی کودک در اسلام نوشته محمد صادق شجاعی راهنمای مناسبی برای والدینی است که دغدغه بازی کودکان خود را دارند. رویکرد اصلی این کتاب، روان شناختی است؛ ولی در این کتاب نکات تربیتی اسلام درباره بازی و اسباب بازی نیز بیان شده است، زیرا دغدغه اصلی اسلام، نه فقط توصیف مفاهیم و ارائه تبیین های علمی، بلکه تربین انسان ها و ارائه جهان بینی است. فصل اول کتاب به اهمیت بازی از دیدگاه روانشناسی پرداخته است و مباحثی همچون تعریف، اهمیت و ضرورت و کارکرد های بازی برای کودکان در این فصل مطرح شده است. فصل دوم با عنوان جایگاه و وظایف والدین درمورد بازی کودک به وظایف و مسئولیت های والدین در قبال بازی کودک می پردازد و همبازی شدن والدین با کودکان را یک هنر برای آنها می داند. دراین فصل راهکار ها و آموزش هایی پیرامون مشارکت والدین در بازی کودکان و همچنین پیامد های بی توجهی آنها به بازی کودکان پرداخته شده است. فصل سوم کتاب نیز با عنوان خانواده و اسباب بازی کودک به موضوع مهم تهیه اسباب بازی برای کودکان و نکات قابل توجه در انتخاب اسباب بازی کودک پرداخته است. در این فصل همچنین نویسنده تلاش کرده است تا با نگاهی انتقادی، وضعیت اسباب بازی در ایران را مورد بررسی قرار داده و پیشنهاد هایی را در این راستا به خانواده ها ارائه دهد. کتاب بازی کودک در اسلام توسط محمد صادق شجاعی و باحمایت مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما برای اولین بار در سال 1383 منتشر شد و تاکنون چندین بار مورد تجدید چاپ قرار گرفته است که چاپ آخر آن توسط انتشارات بوستان کتاب بوده است.
شاید در گذشته عده ای بازی را کاری بیهوده و بی فایده می دانستند اما حالا میدانیم که بازی ها در تقویت و فراگیری تعامل اجتماعی، اعتماد به نفس، هوش و خلاقیت، تخلیه انرژی و آرامش ما موثر هستند و آنچنان هم بدون فایده نیستند. اهمیت بازی ها در دوران کودکی بیشتر هم میشود به طوری که می توان آن را از جمله مهم ترین نیاز های کودک برشرمرد. اهمیت و نیاز کودکان به بازی، وظیفه نظارت و انتخاب بازی های مناسب برای آنها را از سوی والدین سنگین تر می کند. در این مطلب به این پرسش پاسخ می دهیم که نقش و وظیفه والدین نسبت به بازی کودکان چیست؟ اگر کودک را به ماهی تشبیه کنیم، بازی، همانند آب زلالی است که کودک در آن شناور می باشد. به باور روان شناسان و جامعه شناسان، بازی و اسباب بازی که عمیقا با زندگی کودکان و نوجوانان پیوند خورده است، در روحیه و تکوین شخصیت آنان، اثر عمیقی به جای می گذارد. کودکان و نوجوانان به وسیله بازی و اسباب بازی، نقش های اجتماعی را می آموزند؛ با الگوها و هنجارهای جامعه خویش آشنا می شوند؛ ارزش های آن را درونی می کنند و در راستای اجتماعی شدن گام بر می دارند. به علاوه، بازی از نظر جسمی، سبب هم آهنگی عضلات و اعضای بدن می شود. کودکانی که فرصت بازی داشته اند، چست و چالاک اند و بهتر از دیگر کودکان برای رویارویی با سختی های زندگی آماده می شوند و به همین نسبت در برابر مشکلات و ناملایمات، صبور و پایدار خواهند بود. همچنین پژوهش ها نشان می دهند که اسباب بازی می تواند نقش مؤثری در رشد شناختی و هوشی کودک داشته باشد . از نظر اسلام، مسئولیت پدر و مادر فقط اداره زندگی مادّی و تأمین نیازهای جسمانی کودک نیست؛ بلکه پاسخ گویی به نیازهای عاطفی و روانی کودک و توجه به جنبه های تربیتی وی نیز بر عهده والدین است. از آن جا که هدف مهم و وظیفه اصلی والدین، تربیت و شکوفاسازی استعدادهای کودکان است، اسلام هر آن چه را که برای رسیدن به این هدف مفید باشد، پذیرفته است و از والدین می خواهد که زمینه رشد را برای کودکان فراهم کنند. بازی و اسباب بازی نیز از این گونه است، زیرا اسباب بازی خوب و مناسب، به کودک فرصت می دهد تا جنبه های جسمی، روانی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی و رشد بهنجار شخصیت خود را تربیت و تقویت کند. امروزه اهمیت بازی برای کودکان بر کسی پوشیده نیست اما در صورتی که والدین در انتخاب بازی و اسباب بازی برای کودکان دقت لازم را نداشته باشند، بازی کودک می تواند اثرات مخربی روی او داشته باشد. کتاب بازی کودک در اسلام نوشته محمد صادق شجاعی راهنمای مناسبی برای والدینی است که دغدغه بازی کودکان خود را دارند. رویکرد اصلی این کتاب، روان شناختی است؛ ولی در این کتاب نکات تربیتی اسلام درباره بازی و اسباب بازی نیز بیان شده است، زیرا دغدغه اصلی اسلام، نه فقط توصیف مفاهیم و ارائه تبیین های علمی، بلکه تربین انسان ها و ارائه جهان بینی است. فصل اول کتاب به اهمیت بازی از دیدگاه روانشناسی پرداخته است و مباحثی همچون تعریف، اهمیت و ضرورت و کارکرد های بازی برای کودکان در این فصل مطرح شده است. فصل دوم با عنوان جایگاه و وظایف والدین درمورد بازی کودک به وظایف و مسئولیت های والدین در قبال بازی کودک می پردازد و همبازی شدن والدین با کودکان را یک هنر برای آنها می داند. دراین فصل راهکار ها و آموزش هایی پیرامون مشارکت والدین در بازی کودکان و همچنین پیامد های بی توجهی آنها به بازی کودکان پرداخته شده است. فصل سوم کتاب نیز با عنوان خانواده و اسباب بازی کودک به موضوع مهم تهیه اسباب بازی برای کودکان و نکات قابل توجه در انتخاب اسباب بازی کودک پرداخته است. در این فصل همچنین نویسنده تلاش کرده است تا با نگاهی انتقادی، وضعیت اسباب بازی در ایران را مورد بررسی قرار داده و پیشنهاد هایی را در این راستا به خانواده ها ارائه دهد. کتاب بازی کودک در اسلام توسط محمد صادق شجاعی و باحمایت مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما برای اولین بار در سال 1383 منتشر شد و تاکنون چندین بار مورد تجدید چاپ قرار گرفته است که چاپ آخر آن توسط انتشارات بوستان کتاب بوده است.
بازی کودک در اسلام
1/1/1402 12:00:00 AM
برای این سند علمی فایلی وجود ندارد
بازی و تربیت کودک (نگاهی اسلامی به تربیت کودک از طریق بازی)
نویسنده:
محدثه یوسفی
،
مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1395 شماره 28 - زمستان 1395
اسباب بازى براى کودک دلبند شما
نویسنده:
دیوانی پگاه امیر
،
مقاله نشریه: پیام زن » سال 1382 شماره 140
بازی و نقش آن در رشد اجتماعی کودک
نویسنده:
سیف معصومه محمدی
،
مقاله نشریه: پیام زن » سال 1392 شماره 257