چکیده:
یکی از منابع مهم مالی در نظام اسلامی و در فقه شیعه «خمس» است؛ ازاین‌رو به جاست که نقش آن در تحقق عدالت اقتصادی روشن و ابعاد گوناگون آن، ارزیابی شود و از منظر سازگاری با دیگر تعالیم دینی مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش دربردارنده دو بخش نظری (کتاب‌خانه‌ای) و عملی (میدانی) است. در بخش نخست با طرح دلایل و چالش‌های مربوط به منابع و مصارف خمس، نظر فقها با استفاده از ابزارها و روش فقهی ارزیابی شده است.بحث‌ها و پرسش‌های محوری‌ای که در این تحقیق با بهره‌گیری از منابع فقهی ـاقتصادی و پرسش نامه (تحقیق میدانی) مطرح شده به قرار ذیل است :دامنه منابع خمس و چالش‌های آن کدام است؟بررسی دلایل موافقان و مخالفان خمس در عصر غیبت، و این‌که آیا خمس، جزء منابع مالی دولت و در قالب مالیات اسلامی قابل طرح است، یا ملک اختصاصی گروه‌های طبقاتی و قومی به ویژه‌ای می‌باشد؟ با نقد سیستم توزیع خمس به روش مشهور و سنتی، راه‌کار جدیدی ارائه شده است.بر فرض که خمس، مالیات اسلامی باشد، آیا از نظر حجم درآمد، قابل رقابت با مالیات بر درآمد است؟خمس از نظر اثرات و پی‌آمدهای اقتصادی و تأثیرگذاری بر توزیع دوباره درآمد آیا می‌تواند کارایی لازم را داشته باشد؟برای بررسی کارکرد عملی خمس و امکان جای گزینی خمس با مالیات بر درآمد، کار میدانی انجام گرفته؛ نمونه‌گیری از جامعه آماری (شهر مشهد)، تهیه پرسش نامه و پر کردن آن به روش پیمایشی و تجزیه و تحلیل آن به روش تحقیقات آماری.در این مرحله، با رعایت معیارهای علمی، تلاش شده که سطح سواد و درآمد خمس‌دهندگان مشخص شود بر پایه آن می‌توان به این پرسش‌های اصلی پاسخ گفت: آیا میان تئوری و کارکرد خمس، رابطه معناداری وجود دارد؟ آیا پرداخت کنندگان خمس، گروه‌های پر درآمد جامعه‌اند تا توزیع درآمد و ثروت بهبود یابد و به تحقق عدالت اجتماعی بینجامد؟ یا این‌که رابطه معناداری میان خمس دهی و درآمد به دست نمی‌آید؟

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد