چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی وضعیت شیعیان با تکیه بر امامیه در دوره دوم خلافت عباسی (۲۳۲ - ‎۳۳۴ق) می پردازد. در این پژوهش سعی شده به این سوال که: وضیعت شیعیان از لحاظ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در دوره دوم خلافت عباسی چگونه بوده است؟ پاسخ داده شود. فرضیه در نظر گرفته شده چنین است: علی رغم وجود خلفایی همچون متوکل عباسی و اقدامات سختگیرانه آنها بر ضد شیعیان و رهبران آنها و نیز وجود مذاعب و فرقه های مذهبی مخالف تشیع، شیعیان هدر این دوره با توجه به وجود امامان(ع) خاندان و رجال برجسته و مراکز و دولتهای شیعی رو به توسعه داشتند. برای بررسی فرضیه مذکور ابتدا دورنمایی از خلافت عباسی بخصوص وضعیت آن در دوره دوم ارائه شده است. سپس در فصل سوم به تعریف واژه شیعه و چگونگی پیدایش آن و انتشار آن در اقصی نقاط بلاد اسلامی تا عصر دوم خلالفت عباسی پرداخته شده اتس. در فصل چهارم رساله به وضعیت سیاسی شیعه اعم از کومتهای شیعی وزرا و خاندان های شیعی و دیگر افراد شاغل در دستگاه حکومتی عباسیان پرداخته شده است. شیعیان در این دوره که سخترین دوره تاریخ خود را می گذرانند موفق به تشکیل حکومتهای مستقلی شدند. در فصل پنجم پژوهش حاضر وضعیت اجتماعی شیعیان بررسی شد این فصل گستره جغرافیایی و زندگی اجتماعی شیعیان بررسی شده است. در فصل آخر هم به وضیعت علمی و فرهنگی شیعه پرداخته شده است. در این فصل به این نتیجه رسیدیم که به همت علما و دانشمندان افکار و اندیشه ها و عقاید شیعه در این دوره بصورت مدون و در چارچوب تعریف شده از امامان معصوم(ع) درآمد. آثار فرهنگی به جا مانده از این عصر گویای رشد فرهنگی شیعه در این دوره می باشد. با توجه به مطالب مطرح شده نتیجه می گیریم که دردوره دوم خلافت عباسی با وجود سختیها و موانع سر راه با درایت ائمه و نفوذ افراد شیعی در دستگاه حکومتی و وارد نشدن در درگیری های نظامی و فعالیت علما، افکار و اندیشه ای امامیه رشد و توسعه یافت و جمعیت شیعه نیز رو به فزونی نهاد. شیعیان، خلافت عباسی، متوکل عباسی، دولت های شیعی، مراکز شیعی.

دانــلود