چکیده:
ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺑﻮﻣﻲ ﺳﺎﺯﻱ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭﻋﻠﻮﻡ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ بیش از گذشته ضروری به نظر می رسد. ﺑﻬـﺮﻩ ﮔﻴـﺮﻱ از آیات و روایات ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺭﻭﻳﻜﺮﺩﻫﺎﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ جهت ﺑﻮﻣﻲ ﺳـﺎﺯﻱ ﺍﺳـﺖ، امری که تاکنون توجهی به آن نشده است. در مدیریت اسلامی، بهترین مرجع برای یافتن معیارهای مناسب قطعاً سخن معصومین می‌باشد. ازجمله ابعاد معارف اهل بیت، تعالیم سیاسی ایشان است و مراد از سیاست مباحث مربوط به حکومت و حاکمیت و نیز نقش مردم می باشد. این تعالیم سیاسی را از دو منبع می توان استخراج کرد: یکی آراء و اقوال سیاسی و دیگری رفتار و عمل سیاسی ائمه جامعه ما بیش از آنکه به دانستن تاریخچه زندگانی ائمه لنیاز داشته باشد به آراء و تفکرات آنان در عرصه‌های مختلف انسانی نیازمند است تا با کمک آن بتوان به سوی کمال حرکت کند و برای آنکه ما نظریه های سیاسی متناسب با فرهنگ و دین خود داشته باشیم نیازمند حدیث پژوهی در این حوزه هستیم. این نوشته بر آن است تا با استناد به روایات امام صادق و با طرح پرسش های مهم تفکر سیاسی مطرح شده در کتاب تفکر سیاسی گلن تیندر به واکاوی اندیشه امام صادق بپردازد. با توجه به دیدگاه امام صادق تفاوت های اجتماعی امری طبیعی و در جهت پیشرفت جامعه ضروری می باشد و از طرف دیگر این تفاوت و فرق ها منجر به درگیری و کشمکش هایی در جامعه می شود که این امر ضرورت حکومت و قانون را ایجاب می کند. از دیدگاه ایشان حکومت به دو نوع عدل و ظلم تقسیم می شود و این حکومت عدل است که شایستگی حکومت بر مردم را دارد. ایشان تعیین از جانب خدا، عمل بر طبق دستور خداوند بدون هیچ زیاده و نقصان، عمل بر طبق عدل و حق گرایی و مبارزه با ظلم و فساد را از نشانه های حکومت عدل می داند و در مقابل از بین رفتن حق و احیا باطل، آشکار شدن ظلم و جور و فساد و از بین رفتن کتب آسمانی، قتل انبیاء و مؤمنین، از بین رفتن مساجد و تغییر سنت خداوند و شرایع آسمانی را از ویژگی های حکومت جور می داند. حکومت ها در برابر مردم وظایف وی را بر عهده دارد که مهم ترین آن گسترش عدالت، امنیت و آسایش، رفاه عمومی و گسترش معرفت نسبت به خود و خدا به جهت رسیدن مردم به کمال و سعادت که همان مقام عبودیت است، می باشد و مردم نیز در برابر حکومت ها با توجه به نوع حکومت وظایفی را بر عهده دارند، اطاعت و شکر از جمله وظایف مردم در حکومت های عدل و صبر، تقیه و حتی در برخی از موارد قیام از جمله وظایف مردم در حکومت های جور است. در باب مشروعیت حکومت و انتخاب حاکم نیز باید گفت که این امر از جانب خداوند صورت می گیرد و مردم تنها در فعلیت و عینیت بخشیدن به حکومت دارای نقش هستند. امام صادق صفات و ویژگی هایی را برای شناسایی حاکمان بیان می کند و همچنین وظایفی را برای حاکم بیان می کند که با رعایت آن ها هم خود و هم مردم تحت امر خود را به سعادت می رساند. ایشان نصیحت خواهی و نیز امر به معروف و نهی از منکر را از وجوه نظارت مردم بر حکومت ها دانسته و جهاد را به عنوان یکی از وجوه سیاسی اسلام در جهت دفاع و یا گسترش اسلام بیان می کند. حق مشارکت اجتماعی زنان از جمله مواردی است که در روایات امام صادق به آن اشاره شده است که از آن جمله می توان به حق رأی زنان در مورد انتخاب حاکم و نیز مشارکت در جنگ اشاره نمود. کلمات کلیدی: امام صادق ـ حکومت ـ مردم ـ شرایط حاکم ـ سیاست

دانــلود