چکیده:
مسئله «جهتداري علم» از آن رو که يکي از مهمترين مسائل زير بنايي در راستاي مباحث «علم ديني» به شمار مي رود از اهميت بسياري برخوردار است. در اين پژوهش سعي شده است تا با بررسي آراء و نظرات تعدادی از انديشمندان مطرح بعد از انقلاب اسلامي يعني آيت الله جوادي آملي،‌ حجت الاسلام و المسلمين مير باقري و دکتر سروش دربارة جهتداري علم، گامي هر چند کوتاه در زمينه تبيين مسئله جهتداري برداشته شود. در این تحقيق بيان خواهد شد که علي رغم اختلاف اساسي اين انديشمندان در برخي مباني، همگی قائل به بحث جهتداري علم و لو به صورت اجمالي هستند؛ يعني هر سه نفر برخی از امور پيشيني را به نحوي دخيل در علوم مي دانند و سخنان ايشان دال بر اين مدعاست. از جمله هر سه اندیشمند مذکور قائل به تأثیر گذاری شخصیت عالم در علم هستند. همچنین محیط تولید علم را در آن موثر می دانند. ایشان فرضیه ها را نیز از جمله اموری می دانند که در علم تاثیر می گذارد. از نگاه افراد مورد بررسی، فلسفه ای که عالِم به آن معتقد است نیز در علم تاثیرگذار است. در بین اندیشمندان مذکور تنها آقای میرباقری به تقدم اراده و اختیار فرد بر علم قائل است و بر آن تاکید دارد اما دیگر اندیشمندان نظر متفاوتی دارند. از ديگر نتايج اين تحقيق اين است که برخي از انديشمندان مورد اشاره گاهي راجع به علم مطلوب در نظر خود سخن گفته اند و گاهي نيز راجع به علوم موجود مطالبي را بيان نموده اند و همين مطلب باعث شده تا در ظاهر نوعي دوگانگي و ناسازگاري در سخن ايشان بروز نمايد که البته با توجه به مطلب مذکور (تفاوت علوم مطلوب و علوم موجود) اين ناسازگاري بر طرف خواهد شد. و با توجه به همين مطلب آن دسته از مطالبي که در تضاد با مسئله جهتداري علم هست نيز مخلّ براي مسئله جهتداري نخواهند بود. کلمات کليدي: عبد الله جوادی آملی، سید محمد مهدی میر باقری، عبدالکریم سروش، علم، علم ديني، جهتداري علم، علوم تجربي، امور پيشيني.

دانــلود