اخلاق مصرف از دیدگاه اسلام
نویسنده:
محمد جداری عالی
، استاد راهنما:
احد فرامرز قراملکی
، استاد مشاور 1:
محسن جوادی
، استاد مشاور 2:
سیدحسین میرمعزی
،
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1391 - [دکتری]
چکیده:
این تحقیق بر آن است تا ضمن بررسی و استخراج مبانی، اهداف و انگیزه ها، معیارها و اصول و قواعد اخلاق مصرف، مدلی هنجرای و تئوریک برآمده و از آموزه های اسلامی برای اخلاق مصرف، ارائه دهد. تا گامی در جهت الگوی مصرف۶ و تحقق مدل اسلامی ایرانی برای پیشرفت و توسعه همه جانبه برای جامعه اسلامی باشد. اخلاق مصرف از جمله رفتارهای پایدار افراد و خانوارها در حوزه اقتصادی و در مورد تخصیص درآمد و منابع مالی برای استفاده از کالاها و خدمات نهایی است. اخلاق مصرف به عنوان شاخه ای از اخلاق کاربردی و زیرمجموعه اخلاق اقتصادی است که با رویکردهای سازمانی، اجتماعی، حرفه ای و مصرف فردو خانوار قابل بحث و بررسی است. و این تحقیق با رویکرد مصرف فرد و خانوار پیش رفته است. در این راستا، علیت به عنوان مبانی وجودشناختی، توحید برای مبانی خداشناختی، اعمیت عالم از مادی و مجرد، هدفمندی و نظام احسن، تفکیک ناپذیری دنیا و آخرت، به عنوان مبانی جهان شناختی، همچنین اصالت و استکمالی بودن روح، هدفمندی، نیازمندی، اختیار و مسئولیت پذیری انسان برای مبانی انسان شناختی؛ و در نهایت خوددوستی به عنوان مبانی اخلاقی و تئوری هنجاری برگزیده شدند. و در ادامه هدف نهایی انسان در رفتارهای مصرف را سعادت جاودانی، و زندگی خوب و گوارا با ویژگی های: عدالت اجتماعی، امنیت و رشد و پیشرفت همه جانبه بهعنوان اهداف میانب انتخاب شده است. در بررسی معیار اخلاق مصرف به میانه روی با شاخص های مصرف در حد کفاف و به اندازه نیازهای واقعی رسیدیم. و در خصوص مهمترین اصول و قواعد اخلاقی مصرف چهار اصل: انفاق،زهد، قناعت، و تقدیر معشت بهعنوان اصول لازم الاتباع،و قواعدی مثل: نهی از اسراف، نهی از اتراف، نهی از اقتار و نهی از طمع، به عنوان اصولی لازم الاجتناب، مورد بحث واقع شده است. در خاتمه ضمن بررسی روابط منطقی بین یکایک عناصر یاد شده و اثبات سازگاری آنها با هم دیگر، مدل اخلاقی مصرف استخراج و اثبات شده که در صورت جامعه عمل پوشیدن مدل، زندگی گوارای توحیدی با ویژگی ساده زیستی، همراه با پیشرفت همه جانبه اسلامی در دنیا تامین و سعادت اخروی به راحتی قابل دست یابی است. واژگان کلیدی: مدل اخلاقی، اخلاق مصرف، میانه روی،کفاف، نیاز، انفاق، زهد، قناعت.
این تحقیق بر آن است تا ضمن بررسی و استخراج مبانی، اهداف و انگیزه ها، معیارها و اصول و قواعد اخلاق مصرف، مدلی هنجرای و تئوریک برآمده و از آموزه های اسلامی برای اخلاق مصرف، ارائه دهد. تا گامی در جهت الگوی مصرف۶ و تحقق مدل اسلامی ایرانی برای پیشرفت و توسعه همه جانبه برای جامعه اسلامی باشد. اخلاق مصرف از جمله رفتارهای پایدار افراد و خانوارها در حوزه اقتصادی و در مورد تخصیص درآمد و منابع مالی برای استفاده از کالاها و خدمات نهایی است. اخلاق مصرف به عنوان شاخه ای از اخلاق کاربردی و زیرمجموعه اخلاق اقتصادی است که با رویکردهای سازمانی، اجتماعی، حرفه ای و مصرف فردو خانوار قابل بحث و بررسی است. و این تحقیق با رویکرد مصرف فرد و خانوار پیش رفته است. در این راستا، علیت به عنوان مبانی وجودشناختی، توحید برای مبانی خداشناختی، اعمیت عالم از مادی و مجرد، هدفمندی و نظام احسن، تفکیک ناپذیری دنیا و آخرت، به عنوان مبانی جهان شناختی، همچنین اصالت و استکمالی بودن روح، هدفمندی، نیازمندی، اختیار و مسئولیت پذیری انسان برای مبانی انسان شناختی؛ و در نهایت خوددوستی به عنوان مبانی اخلاقی و تئوری هنجاری برگزیده شدند. و در ادامه هدف نهایی انسان در رفتارهای مصرف را سعادت جاودانی، و زندگی خوب و گوارا با ویژگی های: عدالت اجتماعی، امنیت و رشد و پیشرفت همه جانبه بهعنوان اهداف میانب انتخاب شده است. در بررسی معیار اخلاق مصرف به میانه روی با شاخص های مصرف در حد کفاف و به اندازه نیازهای واقعی رسیدیم. و در خصوص مهمترین اصول و قواعد اخلاقی مصرف چهار اصل: انفاق،زهد، قناعت، و تقدیر معشت بهعنوان اصول لازم الاتباع،و قواعدی مثل: نهی از اسراف، نهی از اتراف، نهی از اقتار و نهی از طمع، به عنوان اصولی لازم الاجتناب، مورد بحث واقع شده است. در خاتمه ضمن بررسی روابط منطقی بین یکایک عناصر یاد شده و اثبات سازگاری آنها با هم دیگر، مدل اخلاقی مصرف استخراج و اثبات شده که در صورت جامعه عمل پوشیدن مدل، زندگی گوارای توحیدی با ویژگی ساده زیستی، همراه با پیشرفت همه جانبه اسلامی در دنیا تامین و سعادت اخروی به راحتی قابل دست یابی است. واژگان کلیدی: مدل اخلاقی، اخلاق مصرف، میانه روی،کفاف، نیاز، انفاق، زهد، قناعت.
اخلاق مصرف از دیدگاه اسلام
3/20/2012 12:00:00 AM
برای این سند علمی فایلی وجود ندارد
مدیریت مصرف از دیدگاه قرآن و روایات
نویسنده:
محمدرسول آهنگران
،
مقاله نشریه: مجله ره توشه » سال 1397 شماره 156 رمضان
انسان از دیدگاه اسلام
نویسندگان:
احمد واعظی
،
دفتر همکاری حوزه و دانشگاه
،
کتاب: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی - 1395