چکیده:
رساله حاضر که موضوع حرکت جوهری نفس را از منظر حضرت استاد جوادی آملی مورد تدقیق و بررسی قرار می دهد. ببر مبنای اصل اصیل حرکت جوهری بنا شده که مطابق آن، ذره ذره عالم هستی در سیلان بوده استو جهان دم به دم نو می شود. نفس انسان به عنوان برترین موجود این جهان از حرکت جوهری بی بهره نبوده و از بدو پیدایش، دایما با خود و در خود گام می زند. از پوسته خیش بیرون آمده پس از سپری کردن مراحل آغازین وجود، به درگاه نفس ناطقه وارد شده و صاحب شریف ترین موجود این جهانی می گردد. آنگاه به سوی غایت و کمال خویش با سیلان جوهری اش روان می شود. نفس بعد از ورود به نشئه ای پر از تزاحم دنیا با سرمایه های درونی اش که همانا دو بال نظری و عملی عقل او می باشد، در دورترین عوالم هستی سکنی گزیده و باید با تکاپو و حرکت اختیار اش، به سوی ماوای دل آرامش گام بردارد. اگر چه نفس به عنوان موجودی مجرد می باشد اما از انجا که تجرد تام نبوده با ماده در ارتباط است و غالبا افعال خویش را در عالم ماده و با ماده انجام می دهد، حرکت جوهری نفس مورد پذیرش بیشتری قرار می گیرد اگر چه در رابطه با تکامل مجردات گروهی مخالفت می ورزند. برای تبیین این تکامل و حرکت،ابتدا مبانی بحث پیرامون حقیقت حرکت جوهری، نفس انسان و ویژگی های آن بسیار ضروری است. چرا که تنها با استمداد از این اصول و پایه ها می توان به اثبات حرکت در جوهر نفس انسان پرداخت. آنگاه باید اذعان داشت که دو بال رسش انسان که همانا شریعت الهی و دو قوه علمی و عملی نفس ناطقه است در کمال و به غایت متعال رسیدن نفس ناطقه بسیار ضروری است و وصول به غایت و نهایت حرکت نفس که همان سعادت این حرکت شریف است و در معرفت به این حرکت الهی و وصول به سعادت، بر شارفت بحث می افزاید. آنچه این رساله در پی آن است تبیین حرکت تکاملی و صعودی انسان در نشئه دنیاست؛ هر چند نفس در نشات دیگری نیز حضور و ظهور دارد و این نکته فی الجمله مورد قبول دیگران نیز می باشد. البته اینکه آیا نفس به نفسانیت خود در نشات دیگر حضور دارد یا به انحاء دیگر وجودی،بحث جدی و مفصلی دارد که این نوشتار در پی آن نیست. واژگان کلیدی: حرکت جوهری، نفس، عقل نظری، عقل عملی، شریعت.

دانــلود