چکیده:
عالم فاضل محقق حسام الدین محمد صالح بن احمد المازندرانی معروف به ملاصالح که بیشتر ایشان را با شرح مبسوط و مشهورش بر اصول کافی می شناسند. بی شک دیدگاه اندیشمند جامعی چون ملاصالح که در اکثر علوم متدوال روزگار خود منجر بوده و طبعا نگاه جامعی نیز به مسائل داشتهاست می تواند در روشن کردن افق های تاریکی که احیانا فراروی دانش پژوهان دینی قرار می گیرد نقش بسزایی ایفا کند. این پژوهش دیدگاه ملاصالح را درباره محوری ترین مسائل کلامی از جمله معرفت شناسی، خداشناسی، انسان شناسی و راهنما شناسی بررسی کرده است. ملاصالح راجع به علم و ماهیت آن معتقد به امکان معرفت بشری است حصول انواع ادارک را متوقف بر تعلیم حقیقی به افاضه یا الهام از جانب خدایتعالی میداند و حس ظاهر، حس باطن، عقل،قلب، خیال و افاضه با الهام را جز منابع معرفت می داند. ایشان اثبات وجود خدا را از دو راه عقل و یا راه استدلال و فلسفه و راه فطرت پرداخت. و در براهین عقلی، برهان صدیقین صدرا است که مخلوقات واسطه اثبات قرار نگرفتهاند. سپس صفات ثبوتی و سلبی خداوند بیان شده است. در بحث مراتب هستی، مخلوق اول،اشرف مخلوقات است که خداوند به سبب آن بقیه نخلوقات را ایجاد می کند. در ادامه بحث قضا و قدر که در مقام فعل خداست و قضاء در افعال خداوند همان حکم به وجود است. ایشان حقیقت انسان را روح او معرفی می کند و معتقد است که عالم ذر میثاق و عهد توحیدی با بندگان است. که به سبب آن بندگان خدایتعالی را به ربوبیت می شناسند. و در ادامه به بحث جبر و اختیار از منظر ملاصالح پرداخته شد که ایشان مکتب جبر و تفویض را باطل می داند و معتقد به نظریه "امر بین الامرین" است. ایشان مقام رسالت را بالاتر از نبوت می داند و اینکه بعثت انبیا امری ضروری است. و وجود امام علاوه بر آیات و روایات ادله عقلی دارد که همان قاعده معروفغ لطف می باشد. مهمترین شرایط امام از دیدگاه شیعه که شامل علم لدنی، عصمت، برتری بر دیگران و منصوص بودن پرداخته شد و در ادامه بحث اینکه زمین از حجتهای خداوند خالی نیست، از منظر ملاصالح پرداخته شد. جنابن ملاصالح به مرگ معتقد است که قطع تعلق نفس مجرد از بدن با بقای در ذاتش مرگ صورت می گیرد. و در عالم برزخ عالم جسمانی اش نیست. بلکه بدن مثالی یا برزخی شبیه بدن جسمانی اش می باشد. و نعمت و عذلب برزخی بر آن وارد می شود. واژگان کلیدی: ملاصالح مازندرانی، کلام،اندیشه های کلامی، کلام شیعی،توحید،نبوت، امامت، عقل، عصمت، ...

دانــلود