معناشناسی نسخ در روایات تفسیری
نویسندگان:
سید عبدالرسول حسینی زاده
،
فاطمه احمدی نژاد
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1402 شماره 108
چکیده:
کثرت موارد آیات منسوخ در روایات و بهتبع آن در آراء برخی مفسران و مؤلفان، ازجمله مسائل مهم و بحثبرانگیزی است که بعضاً سبب بهانهتراشی مخالفان قرآن شده است. این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی، در صدد اثبات این حقیقت است که کاربرد اصطلاح نسخ در روایات معصومان (ع) و سخنان سلف در معنایی متفاوت از معنای مصطلح آن است. حاصل پژوهش در روایات یادشده، بهویژه روایاتی که از نسخ برخی آیات قرآنی خبر دادهاند، آنکه گستره نسخ در این گونه روایات، فراتر از نسخ مصطلح، بر تخصیص عمومات، تقیید مطلقات، استثنا، تبیین مجملات و نسأ، شمول و انطباق دارد و موارد نسخ مصطلح در روایات یادشده بسیار اندک و کمیاب است، بلکه چهبسا بتوان با بررسی دقیقتر همین موارد اندک، نتیجه گرفت که اصولاً نسخ مصطلح در قرآن نیست و اگر در بعضی روایات که در صدد تقسیم محتوای قرآن هستند، در کنار ناسخ و منسوخ، عام و خاص نیز آمده، از باب ذکر خاص بعد از عام است. همچنین در روایتی، امام علی (ع) خطاب به شخصی که مردم را موعظه میکرد، موعظه و نصیحت کردن مردم و ترساندن آنها از قیامت و حساب و کتاب را مشروط به دانستن ناسخ و منسوخ فرمودند، که این روایت نیز شاهدی است بر اینکه مراد از ناسخ و منسوخ در این روایات، نسخ مصطلح که در احکام است، نیست.
کثرت موارد آیات منسوخ در روایات و بهتبع آن در آراء برخی مفسران و مؤلفان، ازجمله مسائل مهم و بحثبرانگیزی است که بعضاً سبب بهانهتراشی مخالفان قرآن شده است. این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی، در صدد اثبات این حقیقت است که کاربرد اصطلاح نسخ در روایات معصومان (ع) و سخنان سلف در معنایی متفاوت از معنای مصطلح آن است. حاصل پژوهش در روایات یادشده، بهویژه روایاتی که از نسخ برخی آیات قرآنی خبر دادهاند، آنکه گستره نسخ در این گونه روایات، فراتر از نسخ مصطلح، بر تخصیص عمومات، تقیید مطلقات، استثنا، تبیین مجملات و نسأ، شمول و انطباق دارد و موارد نسخ مصطلح در روایات یادشده بسیار اندک و کمیاب است، بلکه چهبسا بتوان با بررسی دقیقتر همین موارد اندک، نتیجه گرفت که اصولاً نسخ مصطلح در قرآن نیست و اگر در بعضی روایات که در صدد تقسیم محتوای قرآن هستند، در کنار ناسخ و منسوخ، عام و خاص نیز آمده، از باب ذکر خاص بعد از عام است. همچنین در روایتی، امام علی (ع) خطاب به شخصی که مردم را موعظه میکرد، موعظه و نصیحت کردن مردم و ترساندن آنها از قیامت و حساب و کتاب را مشروط به دانستن ناسخ و منسوخ فرمودند، که این روایت نیز شاهدی است بر اینکه مراد از ناسخ و منسوخ در این روایات، نسخ مصطلح که در احکام است، نیست.
معناشناسی نسخ در روایات تفسیری
1/1/1402 12:00:00 AM
برای این سند علمی فایلی وجود ندارد
معناشناسی وحی در قرآن و روایات تفسیری با تاکید بر حوزههای معنایی
پایاننامه: سایر - دانشکده علوم حدیث - 1393 - [کارشناسی ارشد]