برهم‌کُنشِ اجزاء نفس و تکوینِ مبادی عمل در اخلاق نیکوماخوس

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1400 شماره 104
چکیده:
ارسطو در اخلاق نیکوماخوس به اقتضای غایتِ عملی به مبادیِ تکوینِ عمل می‌پردازد. قسمی از مبادی، فضایل‌اند که عللِ غایی وقوعِ عمل‌ هستند و بخشی نیز مبادیِ درونی عمل و اجزاءِ نفس انسانی به عنوان عاملِ عمل اخلاقی است که در فرایند برهم‌کُنشی مستمر به رخ‌دادِ عمل می‌انجامند. پرسش اصلی ناظر به فهمِ بنیان‌های عمل این است که چه گونه رابطه‌ای میان اجزاء نفس و فضایل منجر به وقوع عمل اخلاقی می‌شود؟ در این مقاله نخست به توصیف هر یک از اجزاء و سپس به رابطه آنها با هم پرداخته شده تا در نهایت روشن شود میان اجزاء نفس و رابطه‌ی درونی آنها با هم به عنوان یک بُعدِ مبادیِ عمل، و فضایل به مثابه مبادیِ غاییِ عمل از سوی دیگر چه نسبتی است. در نگرش ارسطو خواستِ تکرارشونده در یک سو، تعقل را در آن سمت تقویت‌ می‌کند و عقلِ قوام‌یافته در یک بُعد، خواست را نیز به همان جهت سوق می‌دهد. از این رو عمل̊ برآیندِ برهم‌کنش میان اجزاء عقلی و غیرعقلیِ نفس و خواست و عقل در انسان است که خود در ارتباطی دوسویه با مبادیِ غایی عمل و فضایل‌اند به نحوی که رذایل، مبادی فضایل را ویران میکند.

مبادی یونانی اخلاق مسلمانان

مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1384 شماره 1

مبادی کلامی علم اخلاق

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1375 شماره 9

نفس و بدن در اخلاق و انسان شناسی

کتاب: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - 1393

مبادى تحقیق در حقوق زن

مقاله نشریه: حوزه » سال 1369 شماره 41

نقد و معرفى کتاب اخلاق و سیاست (اندیشه سیاسى در عرصه عمل)

نویسنده: مقصود رنجبر ،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1383 شماره بیست و ششم - تابستان 83

مبادى ناهمسازى حکومت و مردم

مقاله نشریه: حوزه » سال 1372 شماره 55

مبادى ناهمسازى حکومت و مردم

مقاله نشریه: حوزه » سال 1371 شماره 53

عزت نفس اخلاق معاشرت قسمت 19

نویسنده: جواد محدثى ،
مقاله نشریه: پیام زن » سال 1377 شماره 81

اخلاص در عمل

مقاله نشریه: حوزه » سال 1368 شماره 33

استواری در عمل

مقاله نشریه: پاسدار اسلام » سال 1392 شماره 385
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397