برهمکُنشِ اجزاء نفس و تکوینِ مبادی عمل در اخلاق نیکوماخوس
نویسنده:
سید جمال الدین میرشرف الدین
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1400 شماره 104
چکیده:
ارسطو در اخلاق نیکوماخوس به اقتضای غایتِ عملی به مبادیِ تکوینِ عمل میپردازد. قسمی از مبادی، فضایلاند که عللِ غایی وقوعِ عمل هستند و بخشی نیز مبادیِ درونی عمل و اجزاءِ نفس انسانی به عنوان عاملِ عمل اخلاقی است که در فرایند برهمکُنشی مستمر به رخدادِ عمل میانجامند. پرسش اصلی ناظر به فهمِ بنیانهای عمل این است که چه گونه رابطهای میان اجزاء نفس و فضایل منجر به وقوع عمل اخلاقی میشود؟ در این مقاله نخست به توصیف هر یک از اجزاء و سپس به رابطه آنها با هم پرداخته شده تا در نهایت روشن شود میان اجزاء نفس و رابطهی درونی آنها با هم به عنوان یک بُعدِ مبادیِ عمل، و فضایل به مثابه مبادیِ غاییِ عمل از سوی دیگر چه نسبتی است. در نگرش ارسطو خواستِ تکرارشونده در یک سو، تعقل را در آن سمت تقویت میکند و عقلِ قوامیافته در یک بُعد، خواست را نیز به همان جهت سوق میدهد. از این رو عمل̊ برآیندِ برهمکنش میان اجزاء عقلی و غیرعقلیِ نفس و خواست و عقل در انسان است که خود در ارتباطی دوسویه با مبادیِ غایی عمل و فضایلاند به نحوی که رذایل، مبادی فضایل را ویران میکند.
ارسطو در اخلاق نیکوماخوس به اقتضای غایتِ عملی به مبادیِ تکوینِ عمل میپردازد. قسمی از مبادی، فضایلاند که عللِ غایی وقوعِ عمل هستند و بخشی نیز مبادیِ درونی عمل و اجزاءِ نفس انسانی به عنوان عاملِ عمل اخلاقی است که در فرایند برهمکُنشی مستمر به رخدادِ عمل میانجامند. پرسش اصلی ناظر به فهمِ بنیانهای عمل این است که چه گونه رابطهای میان اجزاء نفس و فضایل منجر به وقوع عمل اخلاقی میشود؟ در این مقاله نخست به توصیف هر یک از اجزاء و سپس به رابطه آنها با هم پرداخته شده تا در نهایت روشن شود میان اجزاء نفس و رابطهی درونی آنها با هم به عنوان یک بُعدِ مبادیِ عمل، و فضایل به مثابه مبادیِ غاییِ عمل از سوی دیگر چه نسبتی است. در نگرش ارسطو خواستِ تکرارشونده در یک سو، تعقل را در آن سمت تقویت میکند و عقلِ قوامیافته در یک بُعد، خواست را نیز به همان جهت سوق میدهد. از این رو عمل̊ برآیندِ برهمکنش میان اجزاء عقلی و غیرعقلیِ نفس و خواست و عقل در انسان است که خود در ارتباطی دوسویه با مبادیِ غایی عمل و فضایلاند به نحوی که رذایل، مبادی فضایل را ویران میکند.
برهمکُنشِ اجزاء نفس و تکوینِ مبادی عمل در اخلاق نیکوماخوس
3/21/2021 12:00:00 AM
مبادی یونانی اخلاق مسلمانان
نویسنده:
محمد نصر اصفهانی
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1384 شماره 1
نقد و معرفى کتاب اخلاق و سیاست (اندیشه سیاسى در عرصه عمل)
نویسنده:
مقصود رنجبر
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1383 شماره بیست و ششم - تابستان 83