مبانی فقهی مسئولیت مدنی ناشی از فعل غیر

نویسندگان:

محمد امامی ،

حجت پولادین طرقی ،

محمد جواد محمدی مقدم ،

محسن فرح زاد ،

مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1402 شماره 1

کلیدواژه: مسئولیت مدنی ، فعل غیر ، شخص ثالث ، اقوی بودن سبب ، مباشر

چکیده:
در مواردی مشاهده می‌شود که شخصی مرتکب فعلی می‌شود اما مسئولیت آن متوجه دیگری است؛ مانند مسئولیت دولت در قبال برخی از خسارات وارده توسط کارکنان، درحالی‌که این با اصل کلی شخصی بودن مجازات و توجه مسئولیت به مرتکب آن‌، که مستفاد از آیات متعددی از قرآن است، منافات دارد.
اکنون سؤال پیش رو، این است که آیا این موارد در فقه اسلامی قابل رصد بوده و مبانی فقهی آن چیست؟ تاکنون برای پاسخ به این سؤال تلاش‌هایی انجام ‌شده که به نظر قانع‌کننده نیست. این مقاله که به شیوه تحلیلی تدوین شده، درصدد ارائه پاسخی جامع به پرسش فوق است. پس از نقد استناد مسئولیت غیر به‌قاعدۀ «من له الغنم فعلیه الغرم» یا قاعدۀ «اقوی بودن سبب از مباشر»، این نتیجه حاصل شده است که به تنقیح مناط از موارد مطرح شده در فقه یا استخراج مذاق شریعت از موارد متعددی که در لسان فقها مسئولیت فعل یک شخص به دیگری داده‌شده، می‌توان مبنای آن را تسلط شخص ثالث و اقتدار او نسبت به مرتکب عمل برشمرد و یا از بنای عقلایی برای اثبات آن بهره جست.

دانــلود

اسناد مشابه

سامانه مدیریت دانش کتابخانه‌ای

مبانی فقهی مسئولیت مدنی ناشی از فعل غیر

تحلیل فقهی مبانی مسئولیت مدنی سازمان‌های ناظر بر ایمنی محصولات ناشی از ظهور فنّاوری‌های نوین

مسئولیت مدنی دولت از دیدگاه فقهی

مسئولیت مدنی ناشی از صنایع آلوده کننده محیط زیست

مطالعه تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از تولیدوعرضه موادغذایی تراریخته ژنتیکی

بررسی فقهی حقوقی مسئولیت مدنی ناشی از تصمیمات قضایی با نگاهی به برخی نظام‌های حقوقی

مسئوليت مدني ناشي از حوادث وسائط نقليه از منظر فقه و حقوق

مطالعه ی تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از ساخت و سازهای غیر مجاز در حقوق ایران و انگلستان

بررسی فقهی حقوقی مسئولیت مدنی ناشی از تصمیمات قضایی با نگاهی به برخی نظام های حقوقی

امکان سنجی استناد نتیجه به فعل زیان بار در مسئولیت مدنی ناشی از انتشار ویروس کرونا از منظر فقه اسلامی و حقوق ایران

مسئولیت مدنی در فقه امامیه مبانی و ساختار