تعمیم حجیت خبر واحد به گزاره های تفسیری و عقیدتی
نویسنده:
محمدحسن احمدی
،
محمدحسن احمدی
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1399 شماره 2
چکیده:
حجیت خبر واحد (متشکل از دو اصطلاح «حجیت» و «خبر واحد»)، از بحث های مبسوط در کتب فقهی، اصولی و تفسیری است. خاستگاه اصطلاح «حجیت»، غالباً به فقه باز میگردد، با این حال، این اصطلاح به ادبیات علم تفسیر قرآن نیز راه یافته است؛ برای نمونه، مسئله حجیت در تفسیر، به‌صورت مشخص در مواردی چون حجیت خبر واحد و همین طور حجیت اقوال صحابه و تابعین مطرح شده است. حال این سؤال جدّی مطرح است که مفهوم و کارکرد اصطلاح حجیت، در غیر فقه چگونه است؟ به نظر می‌رسد نه تنها میتوان میان کارکرد حجیت در مقام فهم و مقام عمل، تمایز قائل شد، حتی میتوان به امتناع کاربرد حجیت در مقام فهم و معرفت قائل شد. نسبت به اصطلاح «خبر واحد» نیز میتوان از امکان تفاوت نگرش به آن در فضاهای غیر فقهی سخن گفت. این نگرش غیر فقهی را میتوان ضمن تحلیل رابطه‌ای میان متن و مخاطب (چه در زمان تولید متن و چه در زمان تفسیر آن) پیگیری کرد. به هر حال، زدودن ذهن از نگاه فقهی و تمایز‌بخشی بین فقه و غیر آن اعمّ از تفسیر و تاریخ و ...، نه از باب تنقیص فقه بلکه به سبب ژرفای دستگاه فقاهتی در طول تاریخ و اثرگذاری ناخواسته آن بر سایر علوم اسلامی است.
حجیت خبر واحد (متشکل از دو اصطلاح «حجیت» و «خبر واحد»)، از بحث های مبسوط در کتب فقهی، اصولی و تفسیری است. خاستگاه اصطلاح «حجیت»، غالباً به فقه باز میگردد، با این حال، این اصطلاح به ادبیات علم تفسیر قرآن نیز راه یافته است؛ برای نمونه، مسئله حجیت در تفسیر، به‌صورت مشخص در مواردی چون حجیت خبر واحد و همین طور حجیت اقوال صحابه و تابعین مطرح شده است. حال این سؤال جدّی مطرح است که مفهوم و کارکرد اصطلاح حجیت، در غیر فقه چگونه است؟ به نظر می‌رسد نه تنها میتوان میان کارکرد حجیت در مقام فهم و مقام عمل، تمایز قائل شد، حتی میتوان به امتناع کاربرد حجیت در مقام فهم و معرفت قائل شد. نسبت به اصطلاح «خبر واحد» نیز میتوان از امکان تفاوت نگرش به آن در فضاهای غیر فقهی سخن گفت. این نگرش غیر فقهی را میتوان ضمن تحلیل رابطه‌ای میان متن و مخاطب (چه در زمان تولید متن و چه در زمان تفسیر آن) پیگیری کرد. به هر حال، زدودن ذهن از نگاه فقهی و تمایز‌بخشی بین فقه و غیر آن اعمّ از تفسیر و تاریخ و ...، نه از باب تنقیص فقه بلکه به سبب ژرفای دستگاه فقاهتی در طول تاریخ و اثرگذاری ناخواسته آن بر سایر علوم اسلامی است.
تعمیم حجیت خبر واحد به گزاره های تفسیری و عقیدتی
3/20/2020 12:00:00 AM
حجیت خبر واحد در اثبات گزاره اخلاقی
نویسنده:
محمد عالم زاده نوری*
،
مقاله نشریه: اخلاق وحیانی » سال 1398 بهار و تابستان 1398 شماره 1
نگاهی متفاوت به حجیت خبر واحد در اعتقادات
نویسنده:
کاظم صادقی متین
،
مقاله نشریه: جستار » سال 1390 31و32 (ویژه حدیث)
حجیت خبر واحد در مسائل اصول فقه
نویسندگان:
احمد واعظی
،
صالح جواد
،
مقاله نشریه: پژوهش نامه علوم حدیث تطبیقی » سال 1396 بهار و تابستان 1396 شماره6
تحلیل و بررسی نظریه «حجیت خبر واحد در صورت موافقت با روح قرآن و سنتِ قطعی»
نویسندگان:
مهدی درگاهی
،
رضا میرزائی کلان
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1402 شماره 2
تربیت اخلاقی به مثابه هدف متعالی گزاره های اخلاقی قرآن
نویسندگان:
علیرضا آل بویه
،
حلیمه خاتون حیدری*
،
مقاله نشریه: اخلاق وحیانی » سال 1402 دوره 13، شماره 3 (پاییز 1402)
گزاره های اخلاقی قرآن و چگونگی نظام مندسازی آن
نویسنده:
حسن سراج زاده
،
مقاله نشریه: پژوهش نامه اخلاق » سال 1396 بهار 1396 شماره35
انشائات غیر طلبی و چگونگی فهم گزاره های اخلاقی
نویسنده:
حسن سراج زاده*
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1391 (پياپي 30)، زمستان 1391 شماره8
انشائات طلبی و چگونگی فهم گزاره های اخلاقی قرآن
نویسنده:
حسن سراج زاده
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1390 (پياپي 26)، زمستان 1390 شماره4
واقع نمایی گزاره های خبری قرآن کریم: نحوه اثبات و ادله
نویسندگان:
محمدرضا امین*
،
احمد واعظی
،
مقاله نشریه: قرآن شناخت » سال 1395 (پياپي 17)، پاييز و زمستان 1395 شماره2
مبانی حجیت ظن متاخم به علم و سازوکارهای تشخیص آن
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1398 شماره 100