چکیده:
براهین اخلاقی اثبات وجود خدا که از یک رشته مقدّمات با محتوای تجربه و اندیشه اخلاقی صورت یافته‌اند، به برهان اخلاقی عملی و نظری تفکیک می‌یابند. برخی همچون کانت با استناد به اینکه اخلاق اساساً تعهّدی عقلانی است، بر ضرورت وجود قاعده اخلاقی در جهان هستی تأکید ورزیده، مدّعی‌اند فرد به دلیل عمل به ارزش‌های اخلاقی، ناگزیر به پذیرش وجود خداوند است. منتقدان معتقدند این‌گونه برهان از اثبات وجود خارجی خداوند ناتوان است؛ ازاین‌رو، برخی دیگر با تکیه بر وجود عینی ارزش‌های اخلاقی، به ارائه برهانی نظری بر وجود خدا پرداخته‌اند که مقبولیّت بیشتری یافته است. مدّعا این است که رفتارهای اخلاقی انسان‌ها در ادوار مختلف، مبتنی بر وجود مجموعه‌ای از ارزش‌های اخلاقی عامّ، جهان‌شمول و آفاقی است که صرفاً با در نظر گرفتن خدایی یگانه قابل تبیین است. بعضی دیگر نیز اساساً بر سرشت دینی الزام و انگیزش اخلاقی توجه نموده، بر این باورند که جز خداوند و اوامر او، هیچ نیرویی نمی‌تواند فاعل اخلاقی را به سوی انجام افعال اخلاقی ترغیب نماید. در مقاله حاضر، تقریرهای گوناگون برهان اخلاقی نظری مبتنی بر عینیّت ارزش‌های اخلاقی بررسی و نقد می‌گردد. در ارزیابی کلّی نتیجه گرفته می‌شود هرچند این‌گونه برهان از حیث سازگاری درونی و بیرونی دارای نقاط ضعف است، در تکمیل استدلال‌های خداگرایانه حایز اهمیت است

دانــلود