حاکمیت و جامعه در اندیشه‌ی میشل فوکو
مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1394 شماره 22 - تابستان 1394
چکیده:
پست مدرنیسم به عنوان رویکردی با هدف تقابل با
مدرنیته و نقد آن، با مبانی فلسفی جدیدی شروع به ارائهی شیوهی جدیدی برای اندیشیدن به جهان را فراهم آورد. فوکو، از جملهی اندیشمندان این دوره، با
نگاهی بسیار متمایز، والبته ریشه دوانیده در متفکران مدرن و حتی ماقبل آن، اصطلاحاتی
را وارد عرصهی مطالعات
علوم اجتماعی کرد که گفتمان جدیدی را در این حوزه، باعث شد. اگرچه وی با قدرت و
معرفت درگیر است، اما مسئلهی او، اساسا کاوش پیرامون «سوژه» است. پرسشی که در این جستار به ان
پرداختهایم آنست
که «اساسا نوع نگاه فوکو دربارهی حاکمیت و جامعه چیست و آیا فوکو به اصالت به این مقولات پایبند است؟». برای پاسخگویی به این پرسش از روش
اسنادی-کتابخانه‌ای
در مقام گردآوری دادهها و از روش تحلیل محتوای کیفی در مقام تحلیل و داوری دادهها استفاده شدهاست.مقولهی قدرت که اساسا محور تحلیلهای تاریخی و تبارشناسانهی وی است، به عنوان چارچوب و
معیار هرآنچه که رخ داده است و در گفتمانها بازگو شده است، معرفی میشود. این قدرت کاملا شبکهای و مویرگی در تمامی روابط و نهادهای اجتماعی ریشه
دوانیده است. از انواع قدرتی که فوکو معرفی میکند، میتوان نتیجه گرفت که حاکمیت و مسئلهی حکومترانیتنها یکی از انواع قدرت است. نهایتا با توصیفی که از سوژه ارائه میشود میتوان نتیجه گرفت که
حتی در خردترین تحلیلهای تبارشناسانهی وی، قدرت به عنوان شکل دهندهی همهی ابژهها و حتی تصور سوژه بودن، اِعمال میشود و او نظریهای کلان ارائه میدهد که جامعه و ساختار، حرف اصیل را بیان میکند.
پست مدرنیسم به عنوان رویکردی با هدف تقابل با
مدرنیته و نقد آن، با مبانی فلسفی جدیدی شروع به ارائهی شیوهی جدیدی برای اندیشیدن به جهان را فراهم آورد. فوکو، از جملهی اندیشمندان این دوره، با
نگاهی بسیار متمایز، والبته ریشه دوانیده در متفکران مدرن و حتی ماقبل آن، اصطلاحاتی
را وارد عرصهی مطالعات
علوم اجتماعی کرد که گفتمان جدیدی را در این حوزه، باعث شد. اگرچه وی با قدرت و
معرفت درگیر است، اما مسئلهی او، اساسا کاوش پیرامون «سوژه» است. پرسشی که در این جستار به ان
پرداختهایم آنست
که «اساسا نوع نگاه فوکو دربارهی حاکمیت و جامعه چیست و آیا فوکو به اصالت به این مقولات پایبند است؟». برای پاسخگویی به این پرسش از روش
اسنادی-کتابخانه‌ای
در مقام گردآوری دادهها و از روش تحلیل محتوای کیفی در مقام تحلیل و داوری دادهها استفاده شدهاست.مقولهی قدرت که اساسا محور تحلیلهای تاریخی و تبارشناسانهی وی است، به عنوان چارچوب و
معیار هرآنچه که رخ داده است و در گفتمانها بازگو شده است، معرفی میشود. این قدرت کاملا شبکهای و مویرگی در تمامی روابط و نهادهای اجتماعی ریشه
دوانیده است. از انواع قدرتی که فوکو معرفی میکند، میتوان نتیجه گرفت که حاکمیت و مسئلهی حکومترانیتنها یکی از انواع قدرت است. نهایتا با توصیفی که از سوژه ارائه میشود میتوان نتیجه گرفت که
حتی در خردترین تحلیلهای تبارشناسانهی وی، قدرت به عنوان شکل دهندهی همهی ابژهها و حتی تصور سوژه بودن، اِعمال میشود و او نظریهای کلان ارائه میدهد که جامعه و ساختار، حرف اصیل را بیان میکند.
حاکمیت و جامعه در اندیشه‌ی میشل فوکو
3/21/2015 12:00:00 AM
دیرینه شناسی مفهوم حاکمیت با تاکید بر روش دیرینه شناسی دانش میشل فوکو
نویسندگان:
حمید رحیمی نژاد
،
محمد جواهری طهرانی
،
مقاله نشریه: فلسفه حقوق » سال 1401 شماره 1
ارزیابی الگوی تحلیلی میشل فوکو در مطالعات دینی
پایان‌نامه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده علوم اجتماعی - 1389 - [کارشناسی ارشد]
تبیین و بررسی مبانی معرفتی دیرینه‌شناسی میشل فوکو
مقاله نشریه: اسلام و مطالعات اجتماعی » سال 1394 شماره 1 (پیاپی 9)
بررسی انتقادی تبارشناسی میشل فوکو از منظر حکمت اسلامی
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1394 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
حاکمیت و حکمرانی در نهج البلاغه
نویسنده:
محمد مهدی باباپور گل افشانی
،
کتاب: مرکز بين المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص) - 1393
کمالات ملکوتی در سیره و اندیشه‌ی امام خمینی
نویسنده:
غلامرضا گلی زواره
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1389 شماره 21
اطلاق و تقیید حاکمیت سیاسی
نویسنده:
سیدضیاء مرتضوی
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1395 شماره 71- پاییز94