چکیده:
در این مقاله با بررسی شواهدی از امالۀ پایانی (ساده سازی توالی عربی آغازینی *ayV به­ ē در پایان کلمه) در کلمات عربی دخیل در متون کهن فارسی، و مقایسۀ آن­ها با برخی گویش­های تاریخی عربی نشان می­دهیم که امالۀ پایانی در این شواهد نشان­دهندۀ ویژگی گویشی عربی، غیر عربی کلاسیک، موسوم به «عربی فتوحات اسلامی» است. ما به پیروی از تحقیقات احمد الجلاد (Al-Jallad 2017; 2020) و مارین فان‌پوتن (Marijn van Putten 2021) که به ترتیب گویش عربی فتوحات شام و مصر را بررسی کرده اند، «عربی فتوحات» واردشده به ایران را «شاخۀ ایرانی عربی فتوحات» نامیده­ایم و سعی کرده­ایم که جایگاه آن را از منظر «امالۀ پایانی» در بین گویش­های تاریخی عربی مشخص کنیم. در نهایت نشان داده­ایم که گویش عربی فتوحات ایران در زمینۀ امالۀ پایانی شباهت بسیار زیادی با گویش فتوحاتی شام و مصر دارد، هرچند براساس شواهدی از اشعار کهن و نیز گزارش سیبویه از گویش های عربی به نظر میرسد گونه هایی از شاخۀ ایرانی عربی فتوحات، رفتاری کهن گرا داشته­اند و به جای امالۀ پایانی، توالی عربی آغازینی *ayV را به صورت مصوت مرکبِ «ay» حفظ کرده­اند.

 

دانــلود