چکیده:
هم‌زمان با پدیدآمدن مکاتب فکری که تحت تأثیر تلاش­‌های فرهنگی امویان و نگرش‌های تابعین شکل می‌­یافتند، امام باقر (95ـ114ق) به امامت رسید. به صورت طبیعی، این اندیشه­‌های نو، زنجیره‌ای از باورهای جدید را در جامعه پدید آوردند. این شرایط فرهنگی، امام را به واکنش اصلاح‌گرانه دینی ـ اجتماعی وا­داشت. پرسش بنیادین این تحقیق، چگونگی فرآیند اصلاح دینی ـ اجتماعی آن حضرت در این بُرهه است. یافته‌­ها نشان می‌­دهد، امام، ضمن وارسی مکاتب نوبافته، دست به یکسری برنامه­‌های: «بینشی»، «گرایشی» و «کُنشی» زد و طی چهار مرحله­: «زمان‌شناسی»، «پرورش نیرو»، «آغاز نهضت علمی» و «جریان‌سازی سیاسی ـ فرهنگی» به اصلاح جامعه اسلامی پرداخت. پژوهش پیش‌رو، با روش گردآوری داده­‌های تاریخ اجتماعی ـ فرهنگی، ضمن تحلیل جامعه معاصرِ امام در عراق و حجاز، بر اساس «نظریه فرآیند اصلاح دینی» به روش اصلاح­ اجتماعی از نظر امام باقر(ع) می‌­پردازد.

دانــلود