بازجُست و تبیین بدل حیلوله به مثابه رافع اختلال در رابطه مالک و اموال
نویسندگان:
قباد محمدی شیخی
،
اردوان ارژنگ
،
قباد محمدی شیخی
،
اردوان ارژنگ
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1396 شماره 89
چکیده:
هرگاه برگرداندن عین مغصوب و مضمونْ ناشدنی و متعذر باشد، اکثریت فقیهان ضامن را مسئول پرداخت بدل آن دانستهاند و آن را «بدل حیلوله» نامیدهاند. کارکرد این بدل برطرفکردن اختلالی است که غاصب در رابطه و علقۀ مالک با مالش پدید آورده است. از ادلۀ فراوانی استمداد شده تا این مدعا بر کرسی اثبات و اعتبار بنشیند. اما هرکدام از ادله، بهتنهایی نمیتواند، بهگونهای کامل، همۀ مصادیق تعذر را دربر گیرد. فروعات بدل حیلوله، ازقبیل مالکیت بدل و مبدل، و منافع آنها، به مفاد و توان اثباتیِ دلیل پذیرفتهشده بستگی و وابستگی دارد. قصد و ارادۀ طرفین که میتواند ناشی از پذیرش دلیل بنای عقلا باشد، مغفول مانده است. بدون دخالت نیت و خواست طرفین، نمیتوان احکام یکدست و ثابتی برای بدل حیلوله یافت. با ورود بنای عقلا، قصد و ارادۀ طرفین جایگاه خود را مییابد. گزارشی تبیینی از مناط و ملاک حکم، ارزیابی ادله، صورتبندی آنها، چیستی بدل، بهویژه مالکیت که چون عویصهای رخ نمودهو نیز بررسی انگارههای گوناگونی که برای حل آن ارائه شده، تصویر اجمالی راهِ پیمودهشده است.
هرگاه برگرداندن عین مغصوب و مضمونْ ناشدنی و متعذر باشد، اکثریت فقیهان ضامن را مسئول پرداخت بدل آن دانستهاند و آن را «بدل حیلوله» نامیدهاند. کارکرد این بدل برطرفکردن اختلالی است که غاصب در رابطه و علقۀ مالک با مالش پدید آورده است. از ادلۀ فراوانی استمداد شده تا این مدعا بر کرسی اثبات و اعتبار بنشیند. اما هرکدام از ادله، بهتنهایی نمیتواند، بهگونهای کامل، همۀ مصادیق تعذر را دربر گیرد. فروعات بدل حیلوله، ازقبیل مالکیت بدل و مبدل، و منافع آنها، به مفاد و توان اثباتیِ دلیل پذیرفتهشده بستگی و وابستگی دارد. قصد و ارادۀ طرفین که میتواند ناشی از پذیرش دلیل بنای عقلا باشد، مغفول مانده است. بدون دخالت نیت و خواست طرفین، نمیتوان احکام یکدست و ثابتی برای بدل حیلوله یافت. با ورود بنای عقلا، قصد و ارادۀ طرفین جایگاه خود را مییابد. گزارشی تبیینی از مناط و ملاک حکم، ارزیابی ادله، صورتبندی آنها، چیستی بدل، بهویژه مالکیت که چون عویصهای رخ نمودهو نیز بررسی انگارههای گوناگونی که برای حل آن ارائه شده، تصویر اجمالی راهِ پیمودهشده است.
بازجُست و تبیین بدل حیلوله به مثابه رافع اختلال در رابطه مالک و اموال
3/21/2017 12:00:00 AM
تقاص در اموال دولتی و عمومی
نویسنده:
سید ضیاء مرتضوی
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1393 زمستان 1393 شماره82
اختلال خلقی دو قطبی در کودکان و نوجوانان
نویسنده:
افشار پرند
،
مقاله نشریه: پیام زن » سال 1389 شماره 218
مالک اشتر و اوضاع زمانه
نویسنده:
علی اکبر عباسی
،
مقاله نشریه: تاریخ اسلام » سال 1385 شماره 2 - تابستان 85 - مسلسل 26
خبط و اختلال در ویراست رساله جبر و اختیار
نویسنده:
حمید عطائی نظری
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1398 بهمن و اسفند 1398 شماره 6
خَبط و اختلال در ویراست رسالۀ جبر و اختیار
نویسنده:
حمید عطائی نظری
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1398 شماره 180
اعتدال در بخشش اموال از دیدگاه قرآن و روایات
نویسنده:
کاظم دلیری
،
مقاله نشریه: مجله ره توشه » سال 1399 شماره 1 رمضان
جامع الرواه و رافع الاشتباهات/ 1
نویسندگان:
محمد بن علی اردبیلی
،
محمدباقر ملکیان
،
کتاب: بوستان کتاب - 1393
جامع الرواه و رافع الاشتباهات/ 2
نویسندگان:
محمد بن علی اردبیلی
،
محمدباقر ملکیان
،
کتاب: بوستان کتاب - 1393
جامع الرواه و رافع الاشتباهات / 3
نویسندگان:
محمد بن علی اردبیلی
،
محمدباقر ملکیان
،
کتاب: بوستان کتاب - 1393
جامع الرواه و رافع الاشتباهات/ 7
نویسندگان:
محمد بن علی اردبیلی
،
محمدباقر ملکیان
،
کتاب: بوستان کتاب - 1391