چکیده:
اسلام دینی اجتماعی است و سازمان وجودی انسان به‌گونه‌ای است که باید در جمع زندگی کند؛ لکن علاوه بر ضرورت زندگی اجتماعی، هم‌گرایی جوامع نیز از ضرورت‌های انکارناپذیر جهان اسلام است. مؤلف در این مقاله، با این فرض ‌که ماهیت روابط مسلمانان، بسیار شبیه به عصر رسالت است و به‌جای هویت قبیله‌ای، هویت‌های متکثر ملی، حیات سیاسی اجتماعی آنان را ساختاربندی می‌کند، کوشیده است شیوه رسیدن دوباره به امت واحده اسلامی را از طریق سازوکار الفت اجتماعی صورت‌بندی کند. مقاله با روش توصیفی تحلیلی (ازجمله تحلیل معناشناختی) جایگاه الفت در هم‌گرایی جهان اسلام سامان یافت و به این نتیجه نایل شد که اولاً جایگاه ویژه «الفت» در شبکه مفهومی‌ای متشکل از واژه‌های محبت، مودت، اخوت و امت، حاکی از آن است که بین الفت و هم‌گرایی، نسبت این‌همانی برقرار است و ثانیاً معطوف به مدالیل معناشناختی و کاربردهای فرایندی این واژه، هم‌گرایی مورد نظر قرآن، از سویی بر تشابه و همانندی، و از سوی دیگر بر تقسیم کار اجتماعی مبتنی است؛ چراکه ریشه الفت به محبت برمی‌گردد و محبت محرک لازم برای رفع نیازهای متقابل و به‌دنبال آن تمایز و تقسیم ‌کار اجتماعی است. درنتیجه درصورتی‌که الفت از طریق تأکید بر مشترکات، گسترش روابط، تقویت نگرش مثبت، رفع نیازهای متقابل و تقویت حس همدردی، مبنای کنش‌ (اعم از اجتماعی و سیاسی) قرار گیرد، زمینه‌های هم‌گرایی در جهان اسلام تقویت خواهد شد.

دانــلود