نگاهی نو به ماهیت ضمان در پرتو مفهوم و هدف از تشریع آن

نویسنده:

مقاله نشریه: فقه » سال 1394 شماره 85

کلیدواژه: ضمان ، ضمانت ، نقل ذمه ، ضم ذمه ، عقد ضمان

چکیده:
دربارۀ ماهیت عقد ضمان دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. ازآنجاکه هدف از تشریع عقد ضمان در فقه شیعه احسان و امتنان به مدیون است، عقد ضمان را موجب نقل ذمه می‌دانند؛ به ‌این‌ معنا که با تحقق عقد ضمان، ذمۀ مدیون بری و ذمۀ ضامن مشغول می‌گردد؛ براین‌اساس، هر امری که موجب بقای ذمۀ مدیون بعد از ضمان گردد، سبب بطلان شرط و عقد می‌شود. درمقابل، فقیهان اهل سنت هدف از تشریع عقد ضمان را حمایت از طلبکار، و ضمان را موجب ضم ذمه می‌دانند؛ بنابراین، با تحقق عقد ضمان، طلبکار برای مطالبۀ طلب خویش به‌جای یک نفر حق مراجعه به دو نفر را دارد.
براین‌اساس، در این نوشتار درصدد بررسی این پرسش‌ها هستیم: هدف از تشریع عقد ضمان چیست؟ ضمان از چه ماهیتی (نقل ذمه یا ضم ذمه) برخوردار است؟ به‌اجمال، می‌توان گفت هدف از تشریع ضمان احسان به مدیون است و نقل ذمه همخوان با اطلاق عقد ضمان است نه اقتضای ذات آن؛ بنابراین، با شرط ضمن عقد، امکان برقراری تضامن وجود دارد. توجه به مفهوم لغوی ضمان، یعنی قرار گرفتن و دربرگرفتن چیزی در چیز دیگر، همانند کفالت و رهن، نشانگر جنبۀ وثیقه‌ای ضمان است؛ درحالی‌که دربارۀ احسانی بودن کفالت و همچنین گرویی که از ثالث گذاشته می‌شود، تردیدی نیست.

دانــلود

اسناد مشابه

سامانه مدیریت دانش کتابخانه‌ای

نگاهی نو به ماهیت ضمان در پرتو مفهوم و هدف از تشریع آن

نگاهی نو به ماهیت ضمان در پرتو مفهوم و هدف از تشریع آن

ماهیت فقهی دولت و ضمان اقدام‌های زیانبار آن

نگاهى به ماهیت حقوقى اقاله و احکام آن

توحید از نگاهی نو

نگاهی نو به احادیث تفسیری

نگاهی نو به جریان عاشورا

حجاب در نگاهى نو

نگاهی به آینده جهان در پرتو قرآن و روایات

نگاهی به آینده جهان در پرتو قرآن و روایات

نگاهی نو به «آیات محکمات و متشابهات»