نگاهی به ادوار و مکاتب کلامی امامیه در قرون میانی
نویسنده:
حمید عطایی نظری
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1397 شماره 171
کلیدواژه:
کلام امامیّه
،
ادوار و مکاتب
،
مکتب کلامی
،
قرون میانی
،
مکتب بغداد متقدّم
،
مکتب بغداد متأخّر
،
مکتب حلّۀ متقدّم
،
مکتب حلّۀ متأخّر
،
مکتب قم
،
مکتب اصفهان
،
شیخ مفید
،
شریف مرتضی
،
سدیدالدّین حِمَّصی رازی
،
نصیرالدّین طوسی
،
فیّاض لاهیجی
،
ملّاصدرا
چکیده:
کلام امامیّه در طول تاریخ جریان یکسان و یکدستی نبوده است و دستخوش تحوّلات بسیار در ابعاد مختلف شده است. متکلّمان امامی در ادوار گونا گون تح تتأثیر عوامل مختلف به ویژه اثرپذیری از مکاتب فکری مطرح در تمدّن اسامی خاصّه کلام معتزلی و اشعری و فلسفۀ سینوی و حکمت صدرائی نظا مهای کلامی متفاوتی از باورهای دینی تشیّع امامی را ارائه نمود هاند. آشنایی با مکاتب کلامی و گرای شهای مختلفی که در کلام امامیّه پدیدآمده است پی شنیاز هرگونه پژوهش دقیق در این دانش است. با این وصف، تا کنون هیچ دست هبندی مشخّصِ معیاری از مکاتب کلامی امامیّه ارائه نشده است که هم نمایانگر سب کها و گرای شهای اصلیِ مختلف موجود در تاریخ کلام امامیّه باشد و هم مقبول و مورد اّتفا قنظر پژوهشگران این عرصه قرار گرفته باشد. در نوشتار حاضر، تاش م یشود پیشنهادی در خصوص دست هبندی ادوار و مکاتب کلامی امامیّه ارائه گردد. بر بنیاد این دست هبندی تازه، ادوار و مکاتب گونا گون تکوی نیافته در کلام امامیّه در قرون میانی )از قرن چهارم تا قرن یازدهم هجری قمری( بر اساس سبک اندیشگی و مبانی کلامی متمایز متکلّمان امامی به چهار دورۀ: ) 1( کلام معتزلی شامل مکاتب بغداد متقدّم و متأخّر و مکتب حلّۀ متقدّم، ) 2( کلام معتزلی _ فلسفی در مکتب حلّۀ متأخّر، ) 3( کلام فلسفی در مکتب قم و ) 4( کلام فلسفی _ عرفانی در مکتب اصفهان طبق هبندی م یشود.
کلام امامیّه در طول تاریخ جریان یکسان و یکدستی نبوده است و دستخوش تحوّلات بسیار در ابعاد مختلف شده است. متکلّمان امامی در ادوار گونا گون تح تتأثیر عوامل مختلف به ویژه اثرپذیری از مکاتب فکری مطرح در تمدّن اسامی خاصّه کلام معتزلی و اشعری و فلسفۀ سینوی و حکمت صدرائی نظا مهای کلامی متفاوتی از باورهای دینی تشیّع امامی را ارائه نمود هاند. آشنایی با مکاتب کلامی و گرای شهای مختلفی که در کلام امامیّه پدیدآمده است پی شنیاز هرگونه پژوهش دقیق در این دانش است. با این وصف، تا کنون هیچ دست هبندی مشخّصِ معیاری از مکاتب کلامی امامیّه ارائه نشده است که هم نمایانگر سب کها و گرای شهای اصلیِ مختلف موجود در تاریخ کلام امامیّه باشد و هم مقبول و مورد اّتفا قنظر پژوهشگران این عرصه قرار گرفته باشد. در نوشتار حاضر، تاش م یشود پیشنهادی در خصوص دست هبندی ادوار و مکاتب کلامی امامیّه ارائه گردد. بر بنیاد این دست هبندی تازه، ادوار و مکاتب گونا گون تکوی نیافته در کلام امامیّه در قرون میانی )از قرن چهارم تا قرن یازدهم هجری قمری( بر اساس سبک اندیشگی و مبانی کلامی متمایز متکلّمان امامی به چهار دورۀ: ) 1( کلام معتزلی شامل مکاتب بغداد متقدّم و متأخّر و مکتب حلّۀ متقدّم، ) 2( کلام معتزلی _ فلسفی در مکتب حلّۀ متأخّر، ) 3( کلام فلسفی در مکتب قم و ) 4( کلام فلسفی _ عرفانی در مکتب اصفهان طبق هبندی م یشود.
نگاهی به ادوار و مکاتب کلامی امامیه در قرون میانی
3/21/2018 12:00:00 AM
نگاهی به ادوار و مکاتب کلامی امامیه در قرون میانی
نویسنده:
حمید عطایی نظری
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1397 (پياپي 171)، مرداد و شهريور 1397 شماره3
بنادر ایرانی خلیج فارس در قرون میانی اسلام
نویسنده:
حسن حسین زاده شانه چی
،
مقاله نشریه: تاریخ اسلام » سال 1386 شماره 1 - بهار 86 - مسلسل 29
نگاهى به مکاتب شرق شناسى در اروپا
نویسندگان:
حسن حسین زاده شانه چی
،
فتح الله الزیادی
،
مقاله نشریه: تاریخ اسلام » سال 1383 شماره 4 - زمستان - مسلسل 20
معیارشناسی ادوار و مکاتب فقهی (نقد کتاب مدخل علم فقه)
کرسی و نشست: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی » مرکز همکاریهای علمی و بینالملل » کرسی نقد - 1389
خرد گرایی کلامی در دوران میانی جهان اسلام
نویسندگان:
زابیتکه اشمیتکه
،
حمید عطایی نظری
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1390 شماره 132
مروری بر کتاب «مطالعاتی در باب سنتهایِ عقلانیِ اسلامی در قرون میانی»
نویسنده:
حسن عطایی نظری
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1398 شماره 175
مروری بر کتاب «مطالعاتی در باب سنتهایِ عقلانیِ اسلامی در قرون میانی»
نویسنده:
حمید عطایی نظری
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1398 سال 1398 - شماره آینه پژوهش سال 30 فروردین و اردیبهشت 1398 شماره 1 (پیاپی 175)
تحول معرفتشناختی کلام امامیّه در دوران میانی و نقش ابنسینا در آن
نویسنده:
حمید عطایی نظری
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1394 شماره 77
نگاهى به بررسیهاى کلامى و معرفتى در مجله حوزه
نویسنده:
عباس مخلصی
،
مقاله نشریه: حوزه » سال 1384 شماره 132-131