از هنجار فرهنگی تا قانون (نزاع جریان‌های سیاسی بر سر مبانی هنجاری و جایگاه قانون در دوران مشروطه)

نویسندگان:

مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1397 شماره 81 - بهار 97

کلیدواژه: قانون ، ارزش ، دوران مشروطه ، قانون اساسی ، چارچوب‌های رسمی قانون ، قانون اساسی مجلس ، ارزش‌های دموکراتیک ، ارزش‌های اقتدارگرایانه

چکیده:
نخستین قانون اساسی گرچه به ‌طور رسمی به امضای شاه قاجار رسید، اما تنش‌های سیاسی و فرهنگی به دلیل اختلافات هنجاری میان جریان‌های سیاسی و فرهنگی مختلف در میان مردم و به‏ویژه نخبگان، دست‌نخورده باقی ماند. قانون، صرف نوشته‌های مصوب رسمی در مجلس و کتاب‌های حقوقی نیست؛ قانون، وجهی زیسته نیز دارد که خود را در هنجارها و ارزش‌های جامعه‌ای نشان می‌دهد که قرار است قانون بر آنها به کار بسته شود. در این پژوهش درصدد نشان‌ دادن شکاف عمیق میان قانون روی کاغذ و قانون در معنای هنجارهایی هستیم که زندگی و حیات فکری دوران مشروطه را سامان می‌بخشید یا از سامان می‌انداخت. چهارده اثر از دوران مشروطه و از جریان‌های مختلف سیاسی انتخاب شده‌اند و بر اساس چارچوب مفهومی‌ای مرکب از نظریه‌های جامعه‌شناسی حقوق و جامعه‌شناسی سیاسی، به روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفته‌اند. یافته‌ها حاکی از حاکمیت نوعی وضعیت آنومیک و نابهنجاری بر سر بنیان‌های ارزشی ـ هنجاری استقرار یا عدم ‌استقرار قانون اساسی در آن دوران است. در چنین وضعیتی شکست جامعه در مستقر ساختن قانون به ‌طور پیشینی پیش‌بینی‌پذیر بود.

دانــلود

اسناد مشابه

سامانه مدیریت دانش کتابخانه‌ای

از هنجار فرهنگی تا قانون (نزاع جریان‌های سیاسی بر سر مبانی هنجاری و جایگاه قانون در دوران مشروطه)

قانون در جادۀ نجف قم تهران: مروری بر نقش حوزه های علمیه در قانون گذاری از مشروطه تا امروز

تاثیر مدرنیته بر مبانی اندیشه‎‌ی سیاسی ایران در دوران قاجار

سنیان و شیعیان بخارا؛ از نزاع تا همگرایی

اصول و مبانی سیره سیاسی معصومین در دوران حکومت

تاثیر مدرنیته بر مبانی اندیشه‎ ی سیاسی ایران در دوران قاجار

مناسبات قدرت و قانون در ایران عصر مشروطه

نزاع بر سر حرفِ آخر، بررسى و نقد کتاب حرفِ آخر، اثر تامس نیگل

مبانی اقتدار در دوران حکومت قاجار (با تأکید بر مبانی دینی)

جایگاه نهج البلاغه در اندیشه سیاسى اسلام (از آرمان تا واقعیت)

اوضاع سیاسی ماوراءالنهر در دوران اسلامی تا تشکیل دولت صفوی