چکیده:
اهمیت و نقش کلیدی دولت¬ها در سرنوشت جوامع انسانی موجب شده است تا اندیشمندان و مکاتب مختلف نظریه¬های بسیاری در ارتباط با آن ارائه نمایند. با عنایت به جایگاه رفیع روایات معصومین(ع) در تشریح و تبیین درست قوانین الهی و الگودهی به ابعاد مختلف زندگی سیاسی و اجتماعی انسانها، متاسفانه تاکنون از منظر روایات معصومین(ع) پژوهش و نظریه¬ای جامع در ارتباط با دولت ارائه نشده است. پژوهش حاضر با اعتقاد به وجود مولفه¬های لازم در متون روایی معصومین(ع) برای الگودهی به زندگی سیاسی و اجتماعی، الگوی مطلوب نظریه دولت را بر اساس روش نظریه¬سازی داده بنیاد مورد توجه قرار داد. از آنجا که این روش کمتر در متون دینی مورد استفاده قرار گرفته بود بعد از بررسی های لازم مشخص گردید که قابلیت اجرا در متون دینی را داراست، بر این اساس با انجام برخی مقدمات زمینه های استفاده از آن در متون روایی فراهم گردید و برای ارائه الگوی مطلوبی از نظریه دولت شروع به استقراء نموده و با نمونه¬گیری حداکثری از داده¬های روایی بعد از استقراء حداکثری 850 مفهوم مرتبط با دولت استخراج گردید و به صورت دقیق و مناسب به دور از هرگونه سوگیری پیشینی، به داده¬ها اجازه داده شد تا مفاهیم مناسب از درون آنها پدیدار شوند. در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مقوله¬های مختلف کشف و استخراج شدند که پس از ارتباط دادن آنها با یکدیگر، یک طرح منطقی نظامدار متشکل از 12 مقوله نمایان شد که هرکدام در پیرامون خود دارای زیر مقوله های مختلف بوده که ابعاد و ویژگی های آنها را مورد بررسی قرار می دهد، مقوله های کشف شده بر اساس الگوی پارادایمی داده بنیاد در چهار مرحله، الف: بسترها و شرایط ساختاری نظریه: این مرحله شامل مقوله¬هایی با عنوان، 1- اهمیت و ضرورت تشکیل دولت 2- مشروعیت الهی دولت 3- مقبولیت دولت 4- اهداف تشکیل دولت. ب: پدیده دولت که شامل سه مقوله با عنوان 1- گونه¬ها و ویژگی¬های انواع دولت 2- منزلت و جایگاه دولتمردان 3- ویژگی های عمومی دولت و قدرت سیاسی ج: استراتژی های عمل /تعامل: شامل چهار مقوله با عنوان: 1- ابزارها و اصول حاکم بر رفتار دولتمردان 2- وظایف و حقوق متقابل مردم و دولت 3- معیارهای سنجش دولتمردان و دولت 4- عوامل دوام و زوال دولت د: مرحله چهارم شامل یک مقوله با عنوان نتایج و آثار دولت. مورد بررسی و تبیین قرار گرفتند؛ سرانجام پس از تبیین مقوله¬های استخراج شده در الگوی پارادایمی، آنچه در نهایت حاصل شد؛ «نظریه دولت حق/عدل» بود که در نوع خود بی بدیل بوده و قابل ارائه به بسیاری از مراکز علمی و پژوهشی می¬باشد. واژگان کلیدی: دولت مطلوب، داده¬ بنیاد، روایات معصومان(ع)، نظریه، حق و عدل.

دانــلود