چکیده:
ارکان دولت مطلقه ی شبه مدرن پهلوی اول را تمرکز منابع قدرت در دربار، گسترش دیوان سالاری و ارتش مدرن تشکیل داده است. ارکان سازنده فوق الذکر دولت مطلقه ی شبه مدرن پهلوی اول در سیاستهای ذیل در ایران نمایان گردید: امنیت و سیاستهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی. با توجه به سیاستهای دولت مطلقه ی شبه مدرن پهلوی در ایران، در این رساله مواضع و رویکردهای عالمان دینی شیعه به دولت مطلقه ی شبه مدرن پهلوی کهتابعی از دو متغییر اساسی یعنی "امنیت داخلی و خارجی" و "سیاستهای مذهبی، فرهنگی و اجتماعی" بوده،با تاکید بر الگوی نظری دولت مطلقه ی جان فرانکو پوجی که بنا به اعتقاد نگارنده بیشترین انطباق را با واقعیتهای اجتماعی موجود در ایران و دولت مطلقه ی شبه مدرن پهلوی دارد- مورد پژوهش قرار می گیرد. پس از بررسی ماهیت دولتهای متمرکز منطقه و عوامل موثر در تکوین آن در کشورهای اروپایی در دیدگاه پوجی، به شاخصه های نظری وی در دولت مطلقه ی شبه مدرن پهلوی یعنی تمرکز انحصار قدرت در دربار، گسترش دیوان سالاری و شکل دهی به ارتش مدرن، پرداخته می شود. با تاکید بر شکل گیری دولت شبه مدرن پهلوی که ریش در تغییر و تحولات نظام پس از مشروطه در ایران داشته، مواضع عالمان دینی شیعی نسبت به متغیرهای فوق الذکر، در قالب مواضع ذیل مورد بررسی قرار می گیرد: رویکرد و مواضع انزواگرایانه، رویکرد و مواضع حمایت گرایانه و رویکرد و واضع مبارزه و خصمگرایانه. رویکرد انزواگرایانه بیشتر از طریق آیت الله حایری موسس حوزه ی علمیه قم و به تبعیت از ایشان توسط حضرات آیات آقایان حجت کوه کمری تبریزی، صدر و خوانساری در راس حوزه علمیه ی قم صورت گرفته است. موضع حمایتگرایانه بیشتر از طریق عالمان دینی عراق همچون آقای ناینی که کم و بیش تا آخر دوران مطلقه ی پهلوی صورت پذیرفته و عالمان دینی ساکن در تهران نیز همچون آقایان آشتیانی و بهبهانی سیاست عالمان نجف را پیگیری کردند. و اما سیاست خصمانه و درگیری با دولت مطلقه پهلوی توسط عالمان مبارز همچو نورالله اصفهانی، شاه‌آبادی، حاج آقا حسین قمی، سید حسن مدرس، میرزا صادق آقا مجتهد تبریزی و عده ای دیگر از عالمان دینی به مرور از زمان شکل گیری سیاستهای نوین فرهنگی، اجتماعی و مذهبی، پیگیری گردیده است.

دانــلود