نقش شیوه اجتهادی امام خمینی در تولید اندیشه سیاسی و پاسخ به مسایل سیاسی
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1333 - [دکتری]
چکیده:
شیوه اجتهادی امام با نقادی اجتهاد مصطلح و با نگاه جامع و نظام وار به دین، در پیدایش «نظریه فقه حکومتی و نهادی» و نوزایی اندیشه سیاسی ایران نقش اساسی داشته است.اما با وجود اقبال فزاینده نسبت به اندیشه سیاسی امام: همچنان مبانی، مولفه ها و زوایای روشیِ اندیشه سیاسی امام مهجور و ناشناخته باقی مانده است. بدین لحاظ، پژوهش در زوایا و ابعادِ روش اجتهاد امام، کاری بنیادی و تاثیرگذار است. از این رو مسأله این نوشتار این است که؛ چگونه میتوان فرآیند شیوه اجتهادی امام را در مورد تولید اندیشه فقهی- سیاسی، مدلسازی و با مصادیق عینی نشان داد؟ این نوشتار تلاش میکند تا با«روش شناسی روش اجتهاد » که مبتنی بر «فلسفه مضاف» است، مکتب اجتهادی امام را، در عرصه تولید اجتهادی اندیشه سیاسی و پاسخ به مسایل سیاسی، مورد تامل قرارداده و مؤلفههای آن را استخراج کند. با نگاه فرانگرانهِ فلسفه مضاف می توان گفت که: در درون سبک اجتهادی امام خمینی(ره) چهار عنصر پویا و درهم تنیده یعنی «نص»، «موضوع»، «روش» و «افعال مکلفین» وجود دارد. این عناصر به علت داشتن مبانی و مبادی تصوری و تصدیقی خاصِ خود، در یک کُنش و واکنش منطقی قرار گرفته و موجب تولید اندیشه سیاسی کارآمد میشود. شیوه اجتهادی امام موضوعات و افعال شهروندان را انتزاعی، فردی وایستا نمیبیند بلکه افعال و احکام مکلفین را در درون نهادها، نظامهای پیچیده اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در عرصه نظام سیاسی داخلی و خارجی مورد مطالعه قرار میدهد. با توجه به مبانی و مبادی کلامی، انسان شناختی و معرفت شناختی حضرت امام می توان گفت که: روش اجتهادی امام، نصوص و موضوعات سیاسی - فقهی را با توجه به نگاه اجتهادی جامع، از مجرای آرمانها و واقعیات، حق و تکلیف، جمهوریت و اسلامیت، مشروعیت و مقبولیت، فطرت مخموره و فطرت محجوبه مورد مطالعه قرار میدهد. از این رو؛ تولید امر سیاسی «دووجهی» لازمه گریز ناپذیر آن است. اما این دوساحت وقتی به نظریه حکومتی امام (فقه حکومتی جامع) میرسد عملا ساحت واحد مییابد یعنی مفاهیم به ظاهر متعارض (به عنوان مطاله موردی: مشروعیت و مقبولیت) در درون حکومت ولایی ایشان به همنشینی و هم آوایی می رسند. واژگان کلیدی: اجتهاد پویا، اندیشه سیاسی، مسایل سیاسی، موضوعات سیاسی، نص، فلسفه مضاف
شیوه اجتهادی امام با نقادی اجتهاد مصطلح و با نگاه جامع و نظام وار به دین، در پیدایش «نظریه فقه حکومتی و نهادی» و نوزایی اندیشه سیاسی ایران نقش اساسی داشته است.اما با وجود اقبال فزاینده نسبت به اندیشه سیاسی امام: همچنان مبانی، مولفه ها و زوایای روشیِ اندیشه سیاسی امام مهجور و ناشناخته باقی مانده است. بدین لحاظ، پژوهش در زوایا و ابعادِ روش اجتهاد امام، کاری بنیادی و تاثیرگذار است. از این رو مسأله این نوشتار این است که؛ چگونه میتوان فرآیند شیوه اجتهادی امام را در مورد تولید اندیشه فقهی- سیاسی، مدلسازی و با مصادیق عینی نشان داد؟ این نوشتار تلاش میکند تا با«روش شناسی روش اجتهاد » که مبتنی بر «فلسفه مضاف» است، مکتب اجتهادی امام را، در عرصه تولید اجتهادی اندیشه سیاسی و پاسخ به مسایل سیاسی، مورد تامل قرارداده و مؤلفههای آن را استخراج کند. با نگاه فرانگرانهِ فلسفه مضاف می توان گفت که: در درون سبک اجتهادی امام خمینی(ره) چهار عنصر پویا و درهم تنیده یعنی «نص»، «موضوع»، «روش» و «افعال مکلفین» وجود دارد. این عناصر به علت داشتن مبانی و مبادی تصوری و تصدیقی خاصِ خود، در یک کُنش و واکنش منطقی قرار گرفته و موجب تولید اندیشه سیاسی کارآمد میشود. شیوه اجتهادی امام موضوعات و افعال شهروندان را انتزاعی، فردی وایستا نمیبیند بلکه افعال و احکام مکلفین را در درون نهادها، نظامهای پیچیده اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در عرصه نظام سیاسی داخلی و خارجی مورد مطالعه قرار میدهد. با توجه به مبانی و مبادی کلامی، انسان شناختی و معرفت شناختی حضرت امام می توان گفت که: روش اجتهادی امام، نصوص و موضوعات سیاسی - فقهی را با توجه به نگاه اجتهادی جامع، از مجرای آرمانها و واقعیات، حق و تکلیف، جمهوریت و اسلامیت، مشروعیت و مقبولیت، فطرت مخموره و فطرت محجوبه مورد مطالعه قرار میدهد. از این رو؛ تولید امر سیاسی «دووجهی» لازمه گریز ناپذیر آن است. اما این دوساحت وقتی به نظریه حکومتی امام (فقه حکومتی جامع) میرسد عملا ساحت واحد مییابد یعنی مفاهیم به ظاهر متعارض (به عنوان مطاله موردی: مشروعیت و مقبولیت) در درون حکومت ولایی ایشان به همنشینی و هم آوایی می رسند. واژگان کلیدی: اجتهاد پویا، اندیشه سیاسی، مسایل سیاسی، موضوعات سیاسی، نص، فلسفه مضاف
نقش شیوه اجتهادی امام خمینی در تولید اندیشه سیاسی و پاسخ به مسایل سیاسی
3/21/1954 12:00:00 AM
نقش موضوع شناسی سیاسی در شیوه اجتهادی امام خمینی در مورد تولید اندیشه سیاسی و پاسخ به مسائل سیاسی
نویسنده:
غلامحسن مقیمی
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1392 شماره 63 - پاییز 92
کارآمدی روش اجتهادی امام خمینی(ره)؛ در تولید اندیشه فقهی؛سیاسی
نویسنده:
غلامحسین مقیمی
،
کتاب: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - 1395
نگاهی به کتاب کارآمدی روش اجتهادی امام خمینی در تولید اندیشه فقهی سیاسی
نویسنده:
محمد کاظم تقوی
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1396 شماره 166
نقش مردم در اندیشه سیاسی امام خمینی و محقق نائینی
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
اندیشه سیاسی امام خمینی ره
کرسی و نشست: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی » مرکز همکاریهای علمی و بینالملل » کرسی نقد - 1394
نقش قرآن در اندیشه عرفانی امام خمینی
نویسنده:
سید حسین هاشمی
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1378 19-20
تربیت سیاسی در اندیشه امام خمینی (ره)
نویسنده:
رضا عیسی نیا
،
مقاله نشریه: راه تربیت » سال 1387 بهار 1387 شماره5