چکیده:
خاورمیانه، منطقه مهمی است که دارای اهمیت ویژه‌ای بوده و امنیت و ثبات در آن، ارتباط مستقیمی با امنیت جمهوری اسلامی ایران دارد. تحولات جدیدی که در این منطقه رخ داده است- تحولاتی که با فروپاشی شوروی آغاز و با حوادث پس از یازده سپتامبر از جمله حمله آمریکا به افغانستان و عراق، گسترش ناتو به شرق، طرح خاورمیانه بزرگ و هلال شیعی، گسترش سلفیگری و انقلاب‌های عربی، به اوج خود رسید- باعث تغییر در ساختار قدرت در منطقه گردیده و امکان ایفای نقش ایران در شکل‌دهی به محیط امنیت منطقه‌ای جدید را افزایش داده است؛ در عین حال، حضور مستقیم قدرت‌های فرامنطقه‌ای در این محیط امنیتی، به ویژه در منطقه مجاور ایران و تلاش آن‌ها برای شکل‌دهی ائتلافات جدید قدرت در منطقه، امنیت ملی ایران را مورد تهدید قرار داده است. از این رو در نوشتار حاضر، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با توجه به نقش قدرت‌های فرامنطقه‌ای در تحولات اخیر خاورمیانه، این تحولات و تهدیدات و فرصت‌های پیش آمده از آن برای قدرت منطقه‌ای ایران، بررسی گردیده است. در نهایت، رویکرد امنیتی ایران به این تحولات و راهکارهای مهار تهدیدات و استفاده از فرصت‌ها، مورد بحث قرار گرفته و چنین نتیجه‌گیری شده است که اتخاذ رویکردهای همکاریجویانه به وسیله دیپلماسی فعال و قوی و اقداماتی نظیر: تقویت ائتلاف ایران- روسیه و همکاری با کشورهای شمالی؛ تعیین اولیت‌های سیاست خارجی ایران در افغانستان؛ جلوگیری از جنگ فرقه‌ای و مذهبی بویژه در عراق؛ ایجاد اتحادیه امنیتی منطقه‌ای؛ طرح خاورمیانه اسلامی؛ ارائه تصویر واقعی از اسلام و ایران؛ مقابله با سلفیگری و تقویت تقریب مذاهب اسلامی، افزایش روابط با دول عربی پس از انقلاب‌های اخیر و... میتواند تأثیر بسزایی در ارتقای امنیت جمهوری اسلامی ایران، داشته باشد. کلمات کلیدی: تحولات اخیر خاورمیانه، محیط امنیتی ایران، تهدیدها و فرصت‌ها

دانــلود