بررسی چگونگی سازگاری تجرد نفس با حرکت تکامل آن
نویسنده:
علیرضا اسعدی
، استاد راهنما:
حسن معلمی
، استاد مشاور 1:
غلامرضا فیاضی
، استاد مشاور 2:
امیر دیوانی
،
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1391 - [دکتری]
چکیده:
از مهمترین مباحث علم النفس فلسفی حرکت و استکمال نفس است. اما با توجه به ثبات مجرد چگونه حرکت نفس قابل تبیین است. این رساله می کوشد تا به این پرسش پاسخ دهد. از این رو پس از آنکه در فصل نخست با مفاهیم کلیدی تحقیق نظیر حرکت، کمال، نفس و روح، مجرد و مادی و نیز ثابت و متغیر آشنا شدیم. در فصل دوم به تبیین پرسش اصلی تحقیق می پردازیم. برای این منظور ابتدا تجرد نفس و لازمه آن: یعنی ثبات مورد اشاره قرا رمی گیرد و سپس استکمال نفس از منظر آیات و روایات و لازمه آن یعنی تغیر بررسی می شود. آنگاه مسئله ناسازگاری تجرد نفس با حرکت تکاملی آن صورتبندی می شود و پاسخ های محتمل به پرسشهای اصلی تحقیق مورد اشاره قرار می گیرد. از میان تبیین های محتمل، مادی بودن نفس و نیز انکار حرکت نفس به این دلیل که مخالف پیش فرضهای پذیرفته شده در این تحقیق است از دایره بحث در این رساله خارج است. در هر یک از فصل های بعدی یکی از تبیین های مورد بررسی قرار می گیرد. در فصل سوم نظریه مشاء؛ یعنی ثبات نفس و تکامل در اغراض بررسی شده است. به عقیده ایشان ذات النفس مجرد و ثابت است و حرکت تنها در اعراض است اما این نظریه نه به لحاظ مبانی و نه به لحاظ ادله قابل قبول نیست. در فصل چهارم نظریه مبتنی بر حرکت جوهری بررسی شده است. ملا صدرا نفس را جسمانیه الحدوث و موجودی ذو مراتب می داند که مراتبی از آن مجرد است. از این رو شرط لازم برای حرکت (مادیت) را در آن محقق دانسته و حرکت نفس را تا زمانی که به حد عقل برسد، می پذیرد. فصل پنجم به تبیین نظریه سازگاری با نفی تجرد تام نفس می پردازد. بر این اساس این نظریه مراد فلاسفه از ثبات مجرد ثبات مجردات تام است و نفس مجرد ناقص است. فصل ششم به دیدگاه برگزیده؛یعنی نظریه حرکت در مجردات می پردازد. این فصل در دو مقام ساماندهی شده است نخست حرکت در مجردات طی چهار مقدمه اثبات شده و سپس به شبهات مطرح شده پاسخ داده شده است در اثبات حرکت در مجردات ابتدا حرکت و دلایل و لوازم انکار هیولایی مطرح شده و سپس با نقد دلائل اقامه شد بر ثبات مجرد، نشان داده شده است که دلیل معتبری بر وجود موجودات امکانی ثابت وجود ندارد. در پایان نیز شواهد و قرائن وجود تغیر و حرکت در تمامی موجودات امکانی مطرح گردیده است. با پذیرش حرکت در مجردات حرکت و استکمال نفس هیچ محذور عقلی نخواهد داشت. کلید واژه: نفس، تکامل نفس، تجرد نفس،حرکت در مجردات
از مهمترین مباحث علم النفس فلسفی حرکت و استکمال نفس است. اما با توجه به ثبات مجرد چگونه حرکت نفس قابل تبیین است. این رساله می کوشد تا به این پرسش پاسخ دهد. از این رو پس از آنکه در فصل نخست با مفاهیم کلیدی تحقیق نظیر حرکت، کمال، نفس و روح، مجرد و مادی و نیز ثابت و متغیر آشنا شدیم. در فصل دوم به تبیین پرسش اصلی تحقیق می پردازیم. برای این منظور ابتدا تجرد نفس و لازمه آن: یعنی ثبات مورد اشاره قرا رمی گیرد و سپس استکمال نفس از منظر آیات و روایات و لازمه آن یعنی تغیر بررسی می شود. آنگاه مسئله ناسازگاری تجرد نفس با حرکت تکاملی آن صورتبندی می شود و پاسخ های محتمل به پرسشهای اصلی تحقیق مورد اشاره قرار می گیرد. از میان تبیین های محتمل، مادی بودن نفس و نیز انکار حرکت نفس به این دلیل که مخالف پیش فرضهای پذیرفته شده در این تحقیق است از دایره بحث در این رساله خارج است. در هر یک از فصل های بعدی یکی از تبیین های مورد بررسی قرار می گیرد. در فصل سوم نظریه مشاء؛ یعنی ثبات نفس و تکامل در اغراض بررسی شده است. به عقیده ایشان ذات النفس مجرد و ثابت است و حرکت تنها در اعراض است اما این نظریه نه به لحاظ مبانی و نه به لحاظ ادله قابل قبول نیست. در فصل چهارم نظریه مبتنی بر حرکت جوهری بررسی شده است. ملا صدرا نفس را جسمانیه الحدوث و موجودی ذو مراتب می داند که مراتبی از آن مجرد است. از این رو شرط لازم برای حرکت (مادیت) را در آن محقق دانسته و حرکت نفس را تا زمانی که به حد عقل برسد، می پذیرد. فصل پنجم به تبیین نظریه سازگاری با نفی تجرد تام نفس می پردازد. بر این اساس این نظریه مراد فلاسفه از ثبات مجرد ثبات مجردات تام است و نفس مجرد ناقص است. فصل ششم به دیدگاه برگزیده؛یعنی نظریه حرکت در مجردات می پردازد. این فصل در دو مقام ساماندهی شده است نخست حرکت در مجردات طی چهار مقدمه اثبات شده و سپس به شبهات مطرح شده پاسخ داده شده است در اثبات حرکت در مجردات ابتدا حرکت و دلایل و لوازم انکار هیولایی مطرح شده و سپس با نقد دلائل اقامه شد بر ثبات مجرد، نشان داده شده است که دلیل معتبری بر وجود موجودات امکانی ثابت وجود ندارد. در پایان نیز شواهد و قرائن وجود تغیر و حرکت در تمامی موجودات امکانی مطرح گردیده است. با پذیرش حرکت در مجردات حرکت و استکمال نفس هیچ محذور عقلی نخواهد داشت. کلید واژه: نفس، تکامل نفس، تجرد نفس،حرکت در مجردات
بررسی چگونگی سازگاری تجرد نفس با حرکت تکامل آن
3/20/2012 12:00:00 AM
برای این سند علمی فایلی وجود ندارد
مجرد سیال: تبیین سازگاری تجرد نفس با تغیر آن
نویسنده:
علیرضا اسعدی
،
کتاب: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - 1395
بررسی سازگاری نظریۀ تجرد نفس با آموزههای قرآنی مربوط به زندگی اخروی
نویسنده:
مهدی ذاکری
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1399 شماره 99
حرکت و تکامل نفس در حکمت صدرا وآیات روایات.
پایاننامه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه معارف اسلامی قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی - 1389 - [کارشناسی ارشد]
تاثیر ایمان و ارکان آن بر تکامل نفس
نویسندگان:
ابراهیم علی پور
،
فاطمه زارع بیدکی
،
مقاله نشریه: نامه ی جامعه » شماره112
نقش حرکت جوهری در تکامل انسان
نویسندگان:
ابراهیم علیپور
،
عسگر دیرباز
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1394 شماره 79
نقش حرکت جوهری در تکامل انسان
نویسندگان:
ابراهیم علی پور*
،
عسگر دیرباز
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » شماره3
مروری انتقادی بر معناشناسی«تجرّد» در مساله ی تجرّد نفس
نویسندگان:
عباس بخشنده بالی
،
ابوذر نبویان
،
مقاله نشریه: پژوهشهای عقلی نوین » سال 1397 شماره 6
بررسی دیدگاههای مختلف در باره تجرد نفس در فلسفه اسلامی
پایاننامه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی - 1385 - [کارشناسی ارشد]
نفس و عوامل مؤثّر در تکامل آن از دیدگاه سهروردی
نویسنده:
حمیدرضا اسکندری
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1387 شماره 12