الگوسازی اخلاق توحیدی در قرآن کریم از منظر علامه طباطبایی
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1395 - [دکتری]
چکیده:
علامه طباطبایی(ره) ضمن بیان مسالک گوناگون اخلاقی، مدعی است که قرآن کریم در این زمینه مبتکر شیوه ای خاص است که در شرایع پیشین سابقه ندارد. در این روش، برخلاف دیگر مسالک، غایت فعل اخلاقی، نه غایت دنیوی و محبوبیت نزد مردم است و نه غایت اخروی و دستیابی به نعمت های بهشت و رهایی از عذاب دوزخ؛ بلکه غایت آن رسیدن به "وجه الله" و رضای الهی بوده و مبتنی بر "توحید خالص" ،"عبودیت محض" و "حبّ عبودی" است؛ انسان بر اثر باور عمیق توحیدی تنها خدای متعال را مالک مطلق عالّم ومؤثر حقیقی می داند و در اثرعبودیت خالصانه پروردگار و اشتداد ایمان و معرفت به اسماء و صفات الهی به محبت الهی دست یافته و در نتیجه، تنها در پی کسب رضای الهی و رسیدن به "وجه الله" است. چنین انسانی تمام سعی و تلاشش آراستگی به فضایلی است که محبوب پروردگار و پیراستگی از رذایل و اموری است که مبغوض پروردگار است. ایشان مدعی است با چنین باور عمیق توحیدی و حبّ شدیدی نسبت به پروردگار، رذایل و بدی ها از وجود انسان به کلی ریشه کن گردیده و جایی برای حلول رذایل باقی نمی ماند تا در پی زدودن آن برآییم. این پژوهش با روش "توصیفی و تحلیلی" با استفاده از تفسیر گرانقدر المیزان و برخی دیگر از آثار علامه طباطبایی و شاگردان برجسته ایشان، با تبیین مبانی، ویژگی ها و ابعاد سه گانه شناختی، گرایشی و رفتاریِ این مسلک اخلاقی و راهکارهای تحقق آن، در پی ارائه الگوی اخلاقی قرآن کریم برای سالکان راه خدا و طالبان کمال است. مراد ما از «الگوسازی اخلاق توحیدی» ارائه روشی در اخلاق است که بر مبنای توحیدخالص، حبّ عبودی و عبودیت محض شکل گرفته است و به اعتقاد علامه طباطبایی از اختصاصات قرآن کریم بوده و در شرایع پیشین سابقه نداشته است نتیجه حاصل از این پژوهش آن است که که یکی از بهترین الگوها و اثرگذارترین آن ها در تخلق به اخلاق کریمه، الگوی اخلاق توحیدی است که انسان، با تعمیق شناخت خدا و رسیدن به توحید خالص، و از دیاد محبت الهی و عبودیت خالصانه ، به جایی می رسد که تمام همّ و غمّش رسیدن به "رضای محبوب" و "وجه الله" میگردد. چنین انسانی همواره در پی انجام اعمال و اکتساب اخلاقی است که رضایت محبوبش، یعنی خدای متعالی را در پی داشته باشد و پیوسته از کارها وصفاتی که کراهت محبوب را در پی دارد گریزان است.
علامه طباطبایی(ره) ضمن بیان مسالک گوناگون اخلاقی، مدعی است که قرآن کریم در این زمینه مبتکر شیوه ای خاص است که در شرایع پیشین سابقه ندارد. در این روش، برخلاف دیگر مسالک، غایت فعل اخلاقی، نه غایت دنیوی و محبوبیت نزد مردم است و نه غایت اخروی و دستیابی به نعمت های بهشت و رهایی از عذاب دوزخ؛ بلکه غایت آن رسیدن به "وجه الله" و رضای الهی بوده و مبتنی بر "توحید خالص" ،"عبودیت محض" و "حبّ عبودی" است؛ انسان بر اثر باور عمیق توحیدی تنها خدای متعال را مالک مطلق عالّم ومؤثر حقیقی می داند و در اثرعبودیت خالصانه پروردگار و اشتداد ایمان و معرفت به اسماء و صفات الهی به محبت الهی دست یافته و در نتیجه، تنها در پی کسب رضای الهی و رسیدن به "وجه الله" است. چنین انسانی تمام سعی و تلاشش آراستگی به فضایلی است که محبوب پروردگار و پیراستگی از رذایل و اموری است که مبغوض پروردگار است. ایشان مدعی است با چنین باور عمیق توحیدی و حبّ شدیدی نسبت به پروردگار، رذایل و بدی ها از وجود انسان به کلی ریشه کن گردیده و جایی برای حلول رذایل باقی نمی ماند تا در پی زدودن آن برآییم. این پژوهش با روش "توصیفی و تحلیلی" با استفاده از تفسیر گرانقدر المیزان و برخی دیگر از آثار علامه طباطبایی و شاگردان برجسته ایشان، با تبیین مبانی، ویژگی ها و ابعاد سه گانه شناختی، گرایشی و رفتاریِ این مسلک اخلاقی و راهکارهای تحقق آن، در پی ارائه الگوی اخلاقی قرآن کریم برای سالکان راه خدا و طالبان کمال است. مراد ما از «الگوسازی اخلاق توحیدی» ارائه روشی در اخلاق است که بر مبنای توحیدخالص، حبّ عبودی و عبودیت محض شکل گرفته است و به اعتقاد علامه طباطبایی از اختصاصات قرآن کریم بوده و در شرایع پیشین سابقه نداشته است نتیجه حاصل از این پژوهش آن است که که یکی از بهترین الگوها و اثرگذارترین آن ها در تخلق به اخلاق کریمه، الگوی اخلاق توحیدی است که انسان، با تعمیق شناخت خدا و رسیدن به توحید خالص، و از دیاد محبت الهی و عبودیت خالصانه ، به جایی می رسد که تمام همّ و غمّش رسیدن به "رضای محبوب" و "وجه الله" میگردد. چنین انسانی همواره در پی انجام اعمال و اکتساب اخلاقی است که رضایت محبوبش، یعنی خدای متعالی را در پی داشته باشد و پیوسته از کارها وصفاتی که کراهت محبوب را در پی دارد گریزان است.
الگوسازی اخلاق توحیدی در قرآن کریم از منظر علامه طباطبایی
3/20/2016 12:00:00 AM
برای این سند علمی فایلی وجود ندارد
الگوی اخلاق توحیدی در قرآن کریم از منظر علامه طباطبایی
نویسنده:
محمد ابوطالبی
،
کتاب: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - 1398
الگو سازي اخلاق توحيدي در قرآن از منظر علامه طباطبايي
نویسنده:
محمد ابوطالبي
،
طرح پژوهشی: ماده 1 - پژوهش » از تاریخ: 1396/12/06 تا تاریخ: 1397/07/01
فرمانروایی سیاسی از منظر علامه طباطبایی
نویسنده:
احمدرضا یزدانی مقدم
،
مقاله نشریه: سیاستنامه مفید » سال 1396 (پياپي 3)، پاييز و زمستان 1396 شماره2
تحلیل معناشناختی صلاح در قرآن کریم از منظر علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی
نویسندگان:
محمد ابوطالبی*
،
محمدمهدی گرجیان عربی
،
مقاله نشریه: مطالعات تفسیری » سال 1398 پاییز 1398 شماره 39
جایگاه یقین در ایمان از منظر علامه طباطبایی
نویسنده:
سیدمحمدرضا علم هدایی
،
مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1394 شماره 23 - پاییز 1394
معناداری زندگی از منظر علامه جعفری و علامه طباطبایی
نویسنده:
عباس ایرانمنش
،
مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1401 شماره 50- تابستان 1401
علم و دین از منظر علامه طباطبایی
نویسنده:
محمد بهرامی
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1376 9-10
تغییرات فرهنگی از منظر علامه طباطبایی ره
نویسندگان:
مرضیه فخری
،
قاسم ابراهیمی پور
،
مقاله نشریه: گفتمان نخبگان علوم انسانی » سال 1396 شماره 2