چکیده:
سینما به همان اندازه که هنر است، رسانه هم است و رسانه بودن آن به اندازه هنر بودن آن و یا حتی بیشتر مهم است. رسانه های مدرن از جمله سینما عاملی موثر در دگرگونی نگرش ها و افراد جامعه به شمار می روند. یکی از سنت های مهم در جامعه ما، اخلاق جنسی خاصی است که در دین اسلام با عنوان عفاف یاد می شود. و شامل آموزه هایی برای سلامت هر چه بیشتر روابط میان زن و مرد است. این که ما به عنوان زن یا مرد کیستیم و چگونه باید در فضاهای مختلف رفتار کنیم بخشی از فرهنگ جنسیتی است که توسط سینما بازتولید می شود. با وقوع انقلاب انتظار بر آن است که سینمای ایران به عنوان یکی از مهمترین نهادهای فرهنگی کشور به سمت اسلامی شدن گام بردارد، بنابراین لازم است بر اساس خاستگاه و مبانی برگرفته از فرهنگ اسلامی، بازنمایی صحیحی از روابط زن و کرد ارائه نماید. بر این اساس تلاش شده است بازنمایی روابط میان نامحرمان در سینما، با مولفه های روابط عفیفانه در فرهنگ اسلامی تطبیق داده شود. برای این کار،منابع اسلامی از جمله آیات و روایات مربوطه، شناسایی، استخراج و دسته بندی شده و مولفه هی عفاف در روابط زن و مرد نامحرم تدوین شده است. جهت تحلیل انتقادی بازنمایی روابط عفیفانه در سینما با روش نشانه شناسی به بررسی چهار فیلم پس از انقلاب پرداخته شده است. در این پژوهش تلاش شده است از روش "تحلیل روایت" جهت مشخص شدن سیر روایی و پیرنگ فیلمنامه و از روش "تحلیل رمزگان" جان فیسک جهت معلوم کردن لایه های مختلف معانی رمزگذاری شده در فیلم ها استفاده شود. در تحلیل رمزگان، سه رمزگان مهم شامل، "رمزگان اجتماعی"، "رمزگان فنی"، "رمزگان ایدئولوژیک" توضیح داه شده است و عناصر مختلف این رمزگان جهت واکاوی معانی پنهانی فیلم به کار رفته است. در پایان نتیجه گرفته شده است که اکثر فیلم های سینمایی بررسی شده با معیارهای اسلام مطابقت ندارد و الگوهای غربی مانند لیبرالیسم و فمینیسم در آنها تاثیر گذار بوده است. از چهار فیلم منتخب، تنها فیلم متعلق به دهه شصت، در مفاهیم ایدئولوژیک خود، موافق با ملاک های اسلامی ارتباط عفیفانه است و رمزهای اجتماعی و فنی مناسبی را برای القاء این مفهوم به کار گرفته است. فیلم منتخب از دهه هفتاد، نه تنها سعی در عادی سازی بسیاری از ناهنجاری های مربوط به ارتباط زنو مرد دارد بلکه با زبانی صریح به قوانین محدود کننده ارتباطات زن و مرد اعتراض می کند. این گونه فیلم ها که در آن دهه به لحاظ کمی تعدادشان کم هم نیست پلی محسوب می شوند برای ورود به سینمای آزاد دهه های بعد. فیلم های منتخب دهه هشتاد و نود، زبان صریح سینمای دهه هفتاد را کنار گذاشته و از راه القای غیر مستقیم به عادی سازی ارتباط زن و مرد نامحرم و بازنمایی غلط از این ارتباطات همت گماشته اند. کلمات کلیدی: بازنمایی، سینما، عفاف، حیاء، ارتباط زن و مرد، اسلام.

دانــلود