چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی راهبردهای حوزۀ علمیۀ سامرا در مواجهه با امر سیاست است. در این راستا، ضمن بررسی ویژگی‌های مَدرسی این مکتب در علم اصول، روش تدریس و مواجهه با مسائل نوپدید، به‌ کارکردهای آن در عرصه اجتماع و سیاست پرداخته شد. نتایج این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی به دست آمده، نشان داد که در بسیاری از ویژگی‌های پیش‌گفته، حوزۀ علمی سامرا بر دیگر حوزه‌های شیعی فضل تقدم داشته و به همین دلیل در غالب رویدادهای فکری و عملی اندیشۀ سیاسی معاصر، بدان ارجاع شده است. آموزش‌های سیاسی حوزۀ سامرا سبب شد که اندیشه‌های اجتماعی و سیاسی اسلامی گسترش یابد و در محافل حوزوی، مجالس درس و وعظ جایگاه خود را بیابد. قوام و فراوری روش علمی و آموزشی حوزۀ سامرا و راهبردهای سیاسی آن، همچون الگویی در اختیار حوزه نجف و قم بود. برجستگی راهبردهای حوزۀ سامرا در مواجهه با امر سیاست را در مرحله نخست مرهون بهره‌برداری اجتماعی از قدرت فتوا و برنامه‌ریزی برای حرکت‌های سیاسی آتی می‌توان دانست. در مرحله دوم، این اندیشه در محدودۀ سامرا و دورۀ حیات میرزای شیرازی باقی نماند، بلکه دانش‌آموختگان این مکتب در دیگر حوزه‌های علمی و نیز پس از فوت میرزا، اندیشه و رفتار سیاسی او را پی گرفتند.

دانــلود