چکیده:
کتاب هفتاد و سه ملّت توسّط مؤلّفی ناشناس در سده نهم هجری به نگارش درآمده است. اثر مزبور در روزگاری به رشته تحریر درآمد که طی آن فصل مهمّی از سیر تحوّلات فکری و مذهبی جهان اسلام به‌ویژه در شرق جهان اسلامی در قالب تعامل ظریف میان تسنّن، تشیّع و تصوّف اسلامی در جریان ‌بود. پرسش اصلی این پژوهش آن است که کتاب مزبور چه تصویری از گفتمان مذهبی سده نهم هجری ارائه می‌دهد؟ این پژوهش با بررسی محتوایی این کتاب مختصر امّا پربار نشان می‌دهد که مؤلف کتاب در قالب وصف ملل و نحل رایج در ایران و جهان اسلامی، دریافتی از دیانت اسلام را تداعی می‌کند که بیش از هر چیز بیانگر تسنّن صوفی‌مشرب رایج در سده‌های هشتم و نهم هجری ایران است. از این‌رو این کتاب ضمن پافشاری بر مذهب اهل سنّت و جماعت و مذمّت اشکال گوناگون الحاد و زندقه، به بازتاب بینش عارفانه و اظهار محبّت به اهل بیت: و برخی گرایش‌های تلویحی به تسنّنِ متشیّع می‌پردازد.

دانــلود