چکیده:
هدف پژوهش حاضر بازخوانی انتقادی روش استدلال اخلاقی در جرم‌انگاری رفتارهای جنسی است. به باور پژوهش حاضر، سمت و سوی تحلیل سوژه مذکور، از جهت روش‌شناسی، عام بوده و قابل تبدیل به بحثی در فلسفه حقوق است و بدین وسیله می‌توان آن را به تمام نظام‌های حقوقی، ازجمله حقوق اسلامی، سرایت داد. در این راستا، پژوهش حاضر می‌کوشد تا ابتدا با معیار قرار دادن نزاع دولین- هارت و نگرش فایده‌گرا به عنوان ثابت منطقی، با رویکرد روش‌شناختی و بدون ورود به محتوای استدلال، به پیامدهای آن اشاره نماید. این پژوهش، مطالعه بنیادی در فلسفه حقوق کیفری، با بهره‌گیری از روش فیلسوفان تحلیلی است، از این‌رو اولویت جدی خود را به کاوش مفاهیم «گزاره‌ها» اختصاص داده و در مرحله دوم، فکت‌های حقوقی را بررسی کرده است. در نزاع هارت و دولین، برای نخستین بار، به جنبه‌های روش‌شناختی استدلال اخلاقی پرداخته شد. بحث از فضای صرفاً حقوقی خارج شد و در سطح فلسفه حقوق دنبال گردید. نتیجه تفکیک آن شد که اولاً، جایگاه استدلال اخلاقی در نظریه سیاسی لیبرال را مشخص کرد، و ثانیاً محصول آن را در جرم‌انگاری رفتار جنسی عیان ساخت. روش‌شناسی یادشده نشان داد که استدلال اخلاقی از سویی ریشه در نظریه اخلاقی در سطح فلسفه اخلاق و از سوی دیگر، ریشه در نظریه سیاسی دارد. تحولات اخیر هم در سطح نظریه اخلاقی در فلسفه اخلاق، و هم در سطح نظریه سیاسی سبب شد تا روش اقامه استدلال اخلاقی در حقوق کیفری نیز متحول شود و استدلال اخلاقی که تا گذشته از ورود به محتوای اخلاقی اجتناب می‌کرد و اساساً آن را غیرممکن می‌پنداشت، اینک ورود به محتوای اخلاقی را ضروری می‌داند و بر این باور است که جرم‌انگاری جز با این روش راه به جایی نخواهد برد. ثمره تعریف استدلال اخلاقی با رویکرد نوین، سزاگرایی در حوزه مجازات بوده و میان سزاگرایی و استدلال اخلاق به معنای نوین آن ملازمه برقرار است. در این میان، رویکردهای شریعت‌محور مانند فقه نیز با استدلال اخلاقی، قرابت بیشتری را می‌طلبد و می‌توان میان مدل استدلال‌ورزی فقهی و استدلال اخلاقی به روایت نوین آن، گفتگوی عمیق‌تری برقرار ساخت.

دانــلود