چکیده:
دیدگاه متکلمان دربارۀ ماهیت نفس ساده و صریح است؛ نفس مادّی و غیرمجرّد است. بیشتر آنها نظریۀ «جسم لطیف» را برگزیدند و ظاهر روایات و تفسیر صحیح از آنها را مؤید این نظریه می‌‌دانند. استدلال‌های عقلی نیز از نظر برخی متکلمان مؤید این نظریه است، ولی برخی دیگر، عقل را در این‌‌باره محکوم به سکوت می‌‌دانند. با وجود این‌که نفس مادی است، ولی از جنس بدن هم نیست. مستقل از بدن است و هویّتی مخصوص به خود دارد و می‌‌تواند گونۀ متفاوتی از مادّه باشد که ویژگی‌های منحصر به فرد از خود بروز می‌‌دهد. برخی با توجه به روایات، نفس را از «آب» دانسته‌اند. این عنصر مادّی نه مجرّد است و نه می‌‌تواند مجرّد شود. در اثر ارتباط با انوار مجرّد، اموری مثل علم و قدرت و حتی حیات بر آن عارض می‌‌شوند، ولی متحد نمی‌‌شوند. بنابراین، دوگانگی نفس و بدن به تباین ذاتی میان آن دو منجر نمی‌‌شود. دوگانگی تنها در اعراض و ویژگی‌های آن دو ظاهر می‌‌شود.

دانــلود